Hội thảo do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa tôn giáo Đông Nam Á, Công ty Cổ phần Bảo tồn NFT Ngọc Linh, Ban Quản lý Di tích Lăng Bác tổ chức. Tả quân Lê Văn Duyệt và Phòng Quản lý Di sản Văn hóa (Sở Văn hóa – Thể thao TP.HCM) và các nhà nghiên cứu tổ chức.
 |
|
Lăng Ông Bà Chiểu TL |
“Phó vương” trong mắt người nước ngoài
Mặc dù xuất thân từ con nhà võ, lại là một chính khách trưởng thành từ quân đội nhưng tác phong của “Đại nhân” khi tiếp các đoàn ngoại giao lại rất chuyên nghiệp và hiện đại. Trung úy Hải quân Hoa Kỳ John White, trong hồi ký sau chuyến thăm Sài Gòn năm 1819, đã hết lời ca ngợi Tổng đốc Gia Định Lê Văn Duyệt: “Chúng tôi được đón tiếp rất thân tình và tỉ mỉ. Vị Phó vương bỏ qua mọi “nghi thức, lễ nghi, nghi thức” của chức vụ, ông ta nói năng thoải mái; và sự háo hức tò mò của anh ấy, sự lựa chọn sáng suốt đúng đắn các chủ đề trong cuộc điều tra, minh chứng cho tâm hồn cởi mở của anh ấy, được thúc đẩy bởi sự khát khao vô độ đối với kiến thức và trí thông minh. tin; và những nhận xét chu đáo của anh ấy về nhiều chủ đề đã thuyết phục chúng tôi về khả năng thiên tài cao của anh ấy ”. Ngay cả khi tiếp sứ giả từ Xiêm La hay phương Tây, Phó vương cũng mời đến xem voi và hổ đánh nhau, hổ đấu với người và hát bội, một cách giao tiếp thông minh với tinh thần hào hiệp.
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc Dũng (Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa và Tôn giáo Đông Nam Á) kể một câu chuyện trong sách của Crawfurd – người dẫn đầu phái đoàn ngoại giao vào thăm Gia Định: “Ngày 28/8/1822, Tổng trấn Lê Văn Duyệt cử 4 chiếc để hộ tống đoàn xe của Crawfurd vào Sài Gòn Các tay chèo Việt Nam mặc quân phục có mào đỏ, đội mũ lông vũ trên đầu, khi chèo thì quay mặt về phía mũi thuyền, không giống như những người phương Tây. Ngày 2 tháng 9, đoàn Crawfurd hơn 30 người đã dẫn đến gặp Tổng đốc Lê Văn Duyệt, nơi tiếp khách ở thành Phiên An quá đơn sơ so với nơi ở của người Hoa, Tổng đốc năm nay 58 tuổi, hoạt bát, thông minh, người hơi lùn và gầy, nhưng hoạt bát và Không có khuyết điểm về thể chất. Tuy nhiên, ông đã bị mất một vài chiếc răng. Ông cũng ăn mặc giản dị với bộ đồ lụa và khăn trùm đầu màu đen. Crawfurd tặng một món quà cho Thống đốc nhưng ông đã từ chối, rất khác với những quan chức tham lam ở Xiêm. . Một lần đạt được, Thống đốc yêu cầu một bức thư của vua Anh cho vua Việt Nam, vì chỉ có nhà vua mới có thể gửi thư cho nhà vua. Nếu chỉ có thư của Toàn quyền Ấn Độ [một vị quan] sau đó anh ta mới giúp truyền lại cho quan Tương Bình. [Mandarin of Elephants]đang kiêm chức ngoại giao ở Huế, thậm chí còn không mở bức thư của Toàn quyền Hastings ra xem, chỉ nhìn lướt qua phong bì rồi trả lại ”.
JBChaigneau, người sống trong triều đình nhà Nguyễn, trong tác phẩm Ký ức về Huế (Nhớ về Huế) kể: “Trong số các quan lớn thân Pháp, chỉ có Tổng đốc Gia Định thành dám đối đầu với Minh Mạng và những người thân cận với vua. Lê Văn Duyệt công khai chỉ trích Minh Mạng vì đã chà đạp lên đường lối chính trị sáng suốt và danh giá của vua cha (tức Gia Long) và quá bội bạc với những người đã mang tiền bạc cho mình. ngai vàng cho gia đình mình. “
\N
Cuối cùng, Crawfurd nhận xét về Tả quân như sau: “Ông sống liêm khiết, mong muốn mở mang đất Gia Định giàu mạnh hơn bất kỳ quốc gia nào trên biển Đông”.
 |
|
…và bây giờ |
Vị thần phù hộ của con người
Khẳng định nét văn hóa dân gian của tín ngưỡng Tà Quan, nhà nghiên cứu – thạc sĩ Lê Công Lý cho biết: “Năm 1943, làng Tân Bình Điền, tổng Hòa Lạc Hạ, tỉnh Gò Công (nay là xã Tân Điền, H.Gò Công Đông, Tiền Giang) nhận một sắc phong của vua Bảo Đại ban cho công thần là 黎 文 易 Lê Văn Dụ. Có thuyết cho rằng Dịch có nghĩa là Dịch, nên Tả quân Lê Văn Dịch cũng chính là Tả quân Lê Văn Địch, tức là vị thần có khả năng tiêu trừ dịch bệnh trong khi điều kiện y tế của người dân còn rất hạn chế. Nói cách khác, từ vị trí đệ nhất trung thần nhà Nguyễn, Tả quân Lê Văn Duyệt đã mang tính dân gian cao, trở thành phù hộ độ trì cho làng xã ”.
Nói về lăng mộ của cha mẹ Tả Quân do Lê Văn Duyệt chọn ở quê nhà (xã Long Hưng, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang) khi chính thức nhận chức Đốc phủ, nhà nghiên cứu Lương Chánh Tòng tiết lộ: “Ông đã ra lệnh xây dựng. phần mộ khi mẹ mất năm 1813 và sau đó là cha năm 1821 với sự tham gia của triều đình nhà Nguyễn khi vua Minh Mệnh đích thân sai Tả Tham tri phủ Gia Định thành Nguyễn Xuân Thục trực tiếp chỉ đạo tang lễ, xây dựng lăng và gạch ghi dấu các lò sản xuất thời Nguyễn như Giáp Nhị, Đình Nhị, Đình tam … Phát hiện trên các kiến trúc lăng mộ hiện có đã được khẳng định. đình, vì có sự tham gia xây dựng lăng chính của các quan được vua giao Nghiên cứu sâu về kiến trúc của lăng tả quân Lê Văn Duyệt càng làm rõ thêm các quy chế, nội quy của lăng mộ triều Nguyễn, cũng như các vấn đề liên quan đến hình dáng kiến trúc ban đầu của lăng Tả quân Lê Văn Duyệt. trước khi được san lấp mặt bằng. Việc vua Minh Mệnh và triều đình truy tố Lê Văn Duyệt với tội danh cuối cùng là xâm phạm và gọi mộ của cha (Lê Văn Toại) và anh (Lê Văn Phong) là “lăng” – ngang với tên của lăng. vào năm 1835 là vô căn cứ, đó chỉ là sự tức giận trả thù cho những biến động tột độ ”.
