Đặc sản có cái tên tầm thường “ngự” trên bàn tiệc sang trọng khiến dân tình mê mẩn

Nếu đã từng thưởng thức món “gà bang”, chắc hẳn thực khách sẽ không thể nào quên được hương vị dân dã, chân quê thấm đẫm trong từng thớ thịt. Món ăn bình dị, đơn giản như chính cái tên của nó nhưng có thể sánh ngang với tất cả những món ngon bày biện trên bàn tiệc sang trọng.

Gà Bang cái (hay gà ăn mày), thực chất là tên dùng để chỉ gà nướng đất sét. Đây là món ăn dân dã, gắn liền với người dân miền Tây Nam Bộ trong thời kỳ khai hoang, mở đất. Có rất nhiều câu chuyện thú vị về nguồn gốc của món ăn này.

Từ xa xưa, con người thường vào rừng dựng lều để sinh sống. Ban ngày, họ khai hoang trồng lúa, buổi chiều săn bắt thú rừng để ăn, ngủ trong rừng. Các món ăn ngày ấy cũng không được chế biến cầu kỳ, chỉ nướng sơ qua lửa rồi nhâm nhi vài ly rượu, có lẽ ngân nga thêm vài câu vọng cổ. Món gà nướng đất sét cũng được hình thành từ đó.

Ngoài ra, có một câu chuyện kể rằng, ngày xưa, một người ăn xin nghèo ăn trộm một con gà, khi đang nhóm lửa thì bất ngờ thấy một quan quân đi tìm. Hốt hoảng, anh ta nhanh chóng dùng đất sét đắp lên con gà và ném vào đống lửa. Không ngờ khi bóc đất lại có món gà xé phay độc đáo, ngon không gì sánh bằng. Cái tên gà ăn mày hay gà mái cũng được “khai sinh” từ đó.

Đừng vội nghe cái tên tầm thường mà từ chối cơ hội thưởng thức, bởi đối với người bản xứ, món ăn được coi là thượng phẩm. Để có món gà xé phay “chuẩn vị”, người chế biến phải trải qua những công đoạn rất công phu và cầu kỳ.

Thông thường, người ta sẽ chọn gà rừng hoặc gà chạy bộ để làm nguyên liệu. Gà sau khi bắt về sẽ được làm sạch, khoét một lỗ ở vị trí phao câu rồi khéo léo moi hết ruột. Ruột gà được làm sạch cẩn thận, tẩm ướp gia vị cho thấm, chỉ còn lại phần máu cho đông lại rồi cho vào bụng gà cùng với ruột.

Trong quá trình chế biến, người ta thường cho sả băm và lá sả vào bụng gà để khử mùi tanh. Khi gà đã thấm gia vị, người chế biến tiếp tục lấy lá sen hoặc lá chuối già bọc kín gà rồi dùng đất sét đậy lại.

Đất sét dùng trong món ăn cũng phải được đưa từ bờ sông vào, nhào với nước sao cho đủ dẻo để tăng độ kết dính. Kỹ thuật làm đất sét cũng quyết định chất lượng món ăn. Phải đậy vung để gà chín đều và dày thịt.

Gà được nướng trong khoảng 2 giờ. Trong thời gian này, người nấu cần chọn củi khô và tiếp tục đốt rơm rạ. Khi đó hơi nóng mới có khả năng lan tỏa vào bên trong. Từ miếng đất dính ban đầu khi gà xuống đất phải có lớp đất khô cứng. Lột đất đến đâu, lông gà bám vào và trượt ra đến đó, để lộ lớp da gà bóng, thân gà tròn nhẵn nhưng thơm lừng.

Gà sau khi nướng xong để nguyên con, xé thịt rồi bóp với muối tiêu chanh, rau răm. Từng miếng gà nướng chín vàng, thơm phức, lớp da hơi giòn nhưng thịt bên trong mềm, đậm đà. Người ta thường ăn kèm một chút xôi khi thưởng thức món gà nướng đất sét.

Miền Tây không chỉ nổi tiếng với những loại trái cây quý mà còn có những món ăn bình dị, gần gũi với cuộc sống của người dân nơi đây. Từ món ăn dân dã của vùng quê miệt vườn, gà nướng đất sét đã trở thành một trong những đặc sản được nhiều du khách yêu thích. Món ăn tuy không có gì xa xỉ, được chế biến từ những sản vật sẵn có nhưng lại có sức hấp dẫn khó tả và mang đến sự xao xuyến, nhớ nhung cho những người con xa xứ.