Lễ hội Nghinh Ông truyền thống ở thị trấn Cần Thạnh hàng năm thu hút đông đảo người dân thành phố tham gia – Ảnh: TÚ TRUNG
Ở Nhà Bè, nước chia đôi.
Ai về Gia Định, Đồng Nai?
Câu hò ven sông này có lẽ bắt nguồn từ những đoàn lữ hành lưu vong từ nước ngoài về miền đất hứa Gia Định vào cuối thế kỷ 17 trên con đường thương mại ven biển. Ngã ba Nhà Bè (tức Mũi Đèn Đỏ, Q.7, TP.HCM) trở thành điểm dừng chân trên hành trình chờ con nước lớn.
Từ đây, một phụ lưu theo sông Đồng Nai ngược lên Biên Hòa với tên là sông Phước Long, chảy qua cù lao Phố của Trấn Biên. Nhánh còn lại có tên cũ là sông Tân Bình (tức sông Sài Gòn), cách trung tâm thành phố 5km trở lại trung tâm thành phố, nơi thành lập cảng Sài Gòn năm 1861.
Đoạn từ ngã ba Nhà Bè xuống Biển Đông chia làm hai nhánh là sông Lòng Tàu và sông Soài Rạp. Phà Bình Khánh ngày nay vẫn nối Nhà Bè và Cần Giờ bằng phà qua lại.
Thành trên bến dưới thuyền
Ngay từ năm 1777, Lê Quý Đôn đã viết trong Phủ biên tạp lục về con đường buôn bán ở Gia Định: “Thuyền lên thì người vào cửa Cần Giờ.
Nếu thuyền đi vào giữa, mọi người sẽ vào cửa Soài Rạp. Nếu thuyền xuống miền dưới, người ta sẽ vào cửa Đại hoặc cửa Tiểu. Đến nơi, người ta thấy thuyền buồm, thuyền buồm đậu cạnh nhau, tấp nập ”.
Do có lợi thế sông nước nên dù nằm khá xa biển (cách 80km), từ khi thành lập Gia Định Kinh năm 1790, khi lúa gạo trở thành hàng hóa, kinh tế thương mại ở Sài Gòn đã phát triển. Sông Lòng Tàu – Nhà Bè trở thành tuyến đường thủy quan trọng cho sự phát triển phồn vinh của Sài Gòn, kể cả về mặt quân sự.
Vùng đất Gia Định mà trung tâm là Sài Gòn đã sớm có quan hệ giao thương với các nước bằng đường thủy. Đầu thế kỷ 19, Trịnh Hoài Đức tả cảnh buôn bán trên sông Sài Gòn:
“Ở phường Tân Bình, trước thành Gia Định, tục gọi là sông Bến Nghé, rộng 142 m, sâu 10 m, khi nước sâu 13 m, sông này vừa rộng vừa sâu, thuyền buôn qua lại. trên biển, trong nước ra vào liên tục, thấy đầu tàu nối đuôi nhau cột buồm chít chít, đủ biết đó là kinh đô ”(Gia Định Thành Thông Chí).
Địa danh Nhà Bè lại càng gắn với những bến sông. Chuyện xưa kể rằng Thu Hồng (Võ Thư Hoàng) là một kẻ cho vay nặng lãi. Trong một giấc mơ, anh thấy mình xuống âm phủ, có tên trong số những kẻ có tội, để bị trừng phạt.
Trở về trần gian, anh sửa mình và phát tâm bố thí. Ông đóng một chiếc bè lớn và dựng một ngôi nhà trên đó để giúp đỡ những người đi bộ lỡ đường, thuyền lỡ gặp nước. Trên bè bố trí sẵn chỗ ăn, nghỉ, để sẵn xoong nồi, củi gạo, mắm muối, nước ngọt ngay ngã ba sông.
Dần dần, người dân tụ tập về đây họp chợ, mua bán và trở thành địa danh của Nhà Bè. Ngày nay, trên cù lao Phố (Biên Hòa) có ngôi chùa huyền thoại do Thủ Hồng đặt tên ông. Con kênh chảy Tân Vạn cũng do chính tay Thu Hồng nạo vét. Cây cầu đá gần sông Đồng Nai đi Tân An cũng do Thu Hồng …
Nhà Bè còn nổi tiếng với đặc sản cá linh. Riêng cá chìa vôi ở ngã ba sông Đồng Tranh (Cần Giờ) là loài cá quý hiếm. Chúng thường xuất hiện ở các vùng giáp ranh, nơi có nước ngọt từ sông Đồng Nai chảy xuống và nước mặn từ cửa Cần Giờ chảy vào.
Trịnh Hoài Đức, người từng hai lần giữ chức Hiệp trấn, Hiệp trấn thủ thành Gia Định, có bài thơ Phù Già Điểu Nguyệt miêu tả thú vui câu cá vôi dưới trăng ở Nhà Bè: “Trân châu ngọc bội” hay. điều / Rượu quế mừng vui (Cá thơm ngon nay câu được / Rượu quế làm vui thì cứ uống) ”.
Phà biển Cần Giờ – Vũng Tàu chính thức hoạt động từ tháng 1/2021 – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Cảng biển Cần Giờ
Cần Giờ là một trong những vùng đất cổ ở Nam Bộ, nơi phát hiện ra những dấu tích cổ xưa của nhân loại qua các di chỉ khảo cổ và mộ cổ vào những năm 1976 – 1978.
Trong đó nổi bật nhất là di chỉ Giồng Cá Vồ có niên đại cách đây khoảng 3.000 năm. Nơi đây được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 2000. Di tích và đồ tùy táng của các nhà mồ, chum vại ở Việt Nam. Cần Giờ vô cùng phong phú và đặc sắc.
Đó là gốm Giồng Cá Vồ – Giồng Phết, được coi là tiêu chí để xác định mối quan hệ của Cần Giờ với các vùng khác. Đó là những đồ gốm mang phong cách của các nền văn hóa Đồng Nai, Sa Huỳnh, Óc Eo … Cần Giờ từng là đầu mối giao lưu kinh tế, nơi có phố chợ dày đặc, dân cư chủ yếu lao động. thuyền đánh cá buôn bán tấp nập.
Vào thế kỷ 18, Cần Giờ được biết đến với cái tên cửa biển. “Cần Giờ cảng biển” có nghĩa là cảng biển Cần Giờ. Cửa thành rộng hơn 5 dặm, lúc sáng nước dâng sâu 5 thước 5 thước, khi nước dâng sâu 4 thước.
Cảng rộng thênh thang, tàu thuyền ra vào thuận tiện, nằm sát trung tâm thị xã Gia Định. Do tính chất quan trọng của cửa biển này, vào năm Thiệu Trị thứ 2, nhà Nguyễn đã cho xây dựng thành lũy để canh giữ. Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), cửa biển Cần Giờ được khắc trên Cửu đỉnh đặt tại Thế Miếu (Huế).
Gia Định thành thông chí do Trịnh Hoài Đức miêu tả: “Miếu Hải Thần ở Cần Giờ lập năm 1816, thờ các vị thần là Hà Bá, Thủy Quân, Ngọc Lân ở hai sông Phước Bình và Phước Long”.
Ở Cần Thạnh (Cần Giờ) đến nay vẫn còn lưu truyền sự tích về cá Ông: vì chểnh mảng nhiệm vụ, để thuyền chìm giết người trong cơn bão nên cá Ông bị Rồng Vương Thủy Tề trừng trị. Cho cá Dao cắt khúc vừa ăn vào.
Ngày 16/8 âm lịch, xác cá Ông trôi dạt vào 3 nơi: Thắng Tam (Vũng Tàu), Phước Tỉnh (Long Điền) và Cần Thạnh (Cần Giờ).
Mỗi làng đều thỉnh một phần xác cá Ông về cúng. Lễ hội Nghinh Ông Thủy Tượng huyện Cần Giờ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2013; Năm 2017 được nâng cấp thành lễ hội cấp thành phố.
Lễ Nghinh Ông ở Cần Thạnh được coi là “Tết biển” của người dân địa phương, ai đi làm ăn xa cũng thu xếp về vào dịp này. Ông Nam Hải được coi là ông tổ nghề, vị thần hộ mệnh của cộng đồng.
Bám biển, vươn lên làm giàu chính đáng luôn là khát vọng của ngư dân huyện đảo TP. Niềm tin vào tín ngưỡng biển cả đã trở thành chỗ dựa vững chắc trong cuộc sống hôm nay. Các mô hình thuyền, sông, cầu và đáy rơm được trưng bày trong lăng cho mọi người thấy mối liên hệ giữa tôn giáo và cuộc sống ngư dân.
Không chỉ ở thị trấn Cần Thạnh, ở Thạnh An, Long Hòa, Đông Hòa của Cần Giờ cũng có miếu thờ cá Ông, bên cạnh miếu bà Thiên Hậu, Bà Cô Hỷ – những vị thần biển ở vùng đất này. .
Huyện Cần Giờ còn lưu giữ nhiều địa danh gắn với nghề đánh cá: bản đồ năm 1885 ghi tên rạch Đáy; Bà Đáy là rạch ở xã An Thới Đông; Cà Cháy là con bạch tuộc ở xã An Thới Đông; Rạch Đuôi Cá ở xã Thạnh An đổ ra sông Lòng Tàu; Ngã tư Đuôi Cá, nối Dinh Cậu với sông Giữa; Khe Cả là tên rạch ở xã Long Hòa; Sông Hào Võ ở xã Long Hòa, nguyên là hàu, vì ở đây trước đây người ta đổ cả đống vỏ hàu để chở đi nung, sau đó mới bị khai gian như trên. Tại ấp An Phước, xã Tam Thôn Hiệp còn có rạch Tắc Ráng, nối Dinh Cậu với sông giữa ở ngã tư Cầu Cả …
Những giá trị sông biển có từ bao đời nay sẽ còn mãi trong lòng người dân và cộng đồng khi Nhà Bè – Cần Giờ cùng nhau tiến lên thành phố cảng hiện đại theo bước chân của TP.HCM ra biển Đông.
Thiên nhiên sông biển đã thấm vào đất và nước của người dân Nhà Bè – Cần Giờ từ những ngày bến đò tấp nập cho đến ngày nay, những tòa nhà chọc trời soi bóng xuống mặt sông những hướng phát triển của đô thị. thẳng ra biển.
Hồ Chí Minh một cánh đại bàng hướng về Biển Đông
Vào một buổi sáng đẹp trời, đứng từ tầng cao của Nhà máy điện Hiệp Phước nhìn về phía biển Đông để cảm nhận những gì đã thay đổi trên mảnh đất Nhà Bè.
Vào buổi chiều tại cổng Khu chế xuất Tân Thuận, bạn sẽ thấy dòng công nhân từ các nhà máy, một nửa xuôi về Nhà Bè, một nửa đi vào nội thành. 30 năm lăn lộn trên mảnh đất này, bao nhiêu tâm huyết, sức lực, mồ hôi nước mắt của tôi và bao người khác đã đổ xuống để Nhà Bè từ “lá u tối” vươn mình phát triển song hành cùng thành phố. HCM.
Lịch sử hình thành và phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh nổi bật lên một quy luật: phát triển theo hướng Nam, hướng ra biển Đông, gắn với sông ngòi và cảng. Các cảng sống bởi các thành phố, các thành phố phát triển bởi các cảng.
Phía Nam thành phố bao gồm các huyện Nhà Bè, Bình Chánh, Cần Giờ còn thiếu cơ sở hạ tầng, đồng bằng trũng, địa hình chia cắt, dân cư thưa thớt nhưng lại là vùng đất đầy tiềm năng và lợi thế để phát triển. . đủ điều kiện cho các dự án lớn, có tính khả thi cao.
Hàng loạt cảng lớn đã, đang và sẽ được xây dựng dọc sông Soài Rạp ra Biển Đông, sông Thị Vải, Cái Mép, cảng Sao Mai – Bến Đình, cảng khu vực Thiềng Liềng, vịnh Gành Rái …
Hàng loạt khu công nghiệp lớn của Bình Dương, TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang gắn với các cảng này. Cùng với nhánh phát triển hướng Đông Bắc (Bình Dương, Đồng Nai), nhánh hướng Nam này tạo thành đôi cánh đại bàng bay cao, nâng TP.HCM ngày càng đi lên.
PHAN CHÁNH DƯƠNG
Khu Nam Sài Gòn phát triển đột phá nhờ lực đẩy hạ tầng
