Nhiều sản phẩm có nguy cơ bị mất nhãn hiệu
Việt Nam có lợi thế và tiềm năng về sản xuất nông nghiệp, thuận lợi để sản xuất các sản phẩm nông nghiệp nhiệt đới chất lượng cao, đa dạng, đặc trưng cho từng vùng, miền. Tuy nhiên, việc đưa nông sản Việt Nam ra thị trường quốc tế đang gặp nhiều thách thức. Đặc biệt là nguy cơ mất nhãn hiệu, thương hiệu do chưa được đăng ký bảo hộ trước đó. Trên thực tế, số lượng nông sản Việt Nam đã được xây dựng thương hiệu và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý trên thị trường trong nước và quốc tế còn hạn chế.
Tham gia thị trường nhiều năm nhưng Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Trà Cảnh Hạ (Thái Nguyên) Trần Đức Cảnh vẫn mập mờ về việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm. Anh Cảnh tâm sự: “Tôi cho rằng sản phẩm khi ra thị trường chỉ cần đảm bảo chất lượng, được chứng nhận ATVSTP là có thể cạnh tranh được. Vì vậy, các doanh nghiệp chưa quan tâm nhiều đến việc bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm.
Câu chuyện của Trà Cảnh Hạ cũng là thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ở Việt Nam hiện nay. Thực tế, đã có nhiều bài học kinh nghiệm từ các doanh nghiệp đi trước. Chia sẻ về bài học sinh tử của doanh nghiệp, Giám đốc Chuỗi cà phê Meet More Nguyễn Ngọc Luân cho biết: “Mỗi tháng, công ty xuất khẩu hơn 40 tấn sản phẩm cà phê trái cây sang Hàn Quốc. Tuy nhiên, vì chủ quan, nó đã nhanh chóng bị chính đối tác nhập khẩu đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Tôi rất ngạc nhiên vì đây là một thương hiệu mới của tôi, nhưng họ đã đi trước tôi một bước ”.
Phó Giám đốc Trung tâm Giám định Chỉ dẫn địa lý và Nhãn hiệu quốc tế thuộc Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) Lê Thị Thu thông tin, tính đến ngày 1/8/2022, cả nước có 141 đơn đăng ký bảo hộ. chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm nông, lâm, thủy sản, trong đó có 116 sản phẩm đã được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Cả nước cũng đã có 1.682 giấy chứng nhận tập thể được cấp.
Một số sản phẩm được chứng nhận chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế đang được xuất khẩu sang các thị trường cao cấp trên thế giới như: Nước mắm Phú Quốc, chè hữu cơ Shan Tuyết Phìn Hồ, Chè Thái Nguyên, Hồ tiêu Gia Lai, Buôn Ma Thuột Cà phê Thược dược, Vải thiều Lục Ngạn.
Cần chủ động
Việc bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm là vô cùng quan trọng, tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, việc xây dựng và bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa nông sản đang gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể, vẫn chưa có quy định chi tiết về quản lý chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể.
Tại các địa phương, việc thiếu khảo sát để xác định nhu cầu của người sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng đã dẫn đến việc lựa chọn sản phẩm đăng ký chưa phù hợp với thực tế và nhu cầu thị trường. Do đó, việc lựa chọn sản phẩm đăng ký chưa phù hợp, chưa gắn với thực tế và nhu cầu thị trường. Nhiều nơi chỉ đăng ký bảo hộ sản phẩm tươi sống và nguyên liệu, các sản phẩm này ít qua chế biến, thời gian bảo quản ngắn nên chỉ dẫn địa lý không phát huy tác dụng.
Trong khi đó, nhiều chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể chưa chủ động về nguồn lực để thực hiện quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, kỹ năng xúc tiến thương mại còn rất kém. Một số chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể là hợp tác xã, được thành lập với sự hỗ trợ từ các dự án nên các hợp tác xã này không tổ chức hoạt động gì khi kết thúc dự án, hoặc hoạt động rất cầm chừng. Dẫn đến nhãn hiệu tập thể bị “chết ngay lập tức”.
Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội Cao su Việt Nam Phan Trần Hồng Vân cho biết, hiện nay chưa có quy định chi tiết về quản lý chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể; sự phối hợp chưa chặt chẽ, liên tục giữa Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương… Trên thực tế, một số chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể chưa phát huy được vai trò chủ sở hữu do thiếu chức năng kinh doanh. , chủ yếu là các cơ quan nhà nước (Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND cấp huyện), chưa có sự tách bạch giữa quản lý nhà nước và quan hệ dân sự theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
Bà Phan Trần Hồng Vân đề nghị, các cơ quan chức năng của Nhà nước cần hoàn thiện các quy định pháp luật về bảo hộ, quản lý và phát triển nhãn hiệu dựa trên quyền sở hữu trí tuệ đối với tên địa lý dùng cho nông sản. ngành cụ thể. Cùng với đó, cần nâng cao vai trò quản lý Nhà nước trong việc kiểm soát việc sử dụng nhãn hiệu trên thị trường.
Theo Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN & PTNT) Trần Quốc Toản, các đơn vị, HTX sản xuất nông nghiệp nên xây dựng và phát triển thương hiệu dựa trên giá trị cốt lõi của sản phẩm. , Dịch vụ. Đó là chất lượng độc đáo, giá trị khác biệt, uy tín và độ an toàn của sản phẩm. Cần thúc đẩy hình thành các chuỗi giá trị sản phẩm mang nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý để đưa sản phẩm cuối cùng ra thị trường.
Khi bán sản phẩm phải gắn nhãn, thương hiệu sản phẩm của địa phương, khu vực, quốc gia (không bán hàng thô, nguyên liệu); đồng thời tăng cường đa dạng hóa sản phẩm để tăng sức cạnh tranh trên thị trường, đồng thời giúp giải quyết tình trạng tồn đọng sản phẩm tránh “được mùa rớt giá”.
