Thỏ rừng châu Âu được nuôi phổ biến trên khắp nước Úc. Hình ảnh: WordPress
Ở Úc ngày nay, thỏ rừng châu Âu ăn hết đồng cỏ và hoa màu, làm giảm năng suất cây trồng và cạnh tranh với động vật hoang dã bản địa. Loài xâm lấn này đe dọa khoảng 300 loài động thực vật, gây thiệt hại 200 triệu USD cho nông nghiệp mỗi năm. Một nghiên cứu về gen được công bố ngày 22 tháng 8 trên tạp chí Viện hàn lâm khoa học quốc gia tiết lộ rằng 200 triệu con thỏ hiện tại là hậu duệ của hơn hai chục con thỏ trên các tàu chở hàng.
Kết quả nghiên cứu phù hợp với giả thuyết của các nhà sử học, rằng vấn nạn thỏ hoang ở Australia nhiều khả năng bắt nguồn từ tài sản của một người đàn ông. Vào Giáng sinh năm 1859, Thomas Austin, một người định cư giàu có, nhận được 24 con thỏ hoang dã và thuần chủng do anh trai của ông ở Anh gửi bằng đường biển. Theo Francis Jiggins, một nhà di truyền học tiến hóa tại Đại học Cambridge ở Anh, một thành viên của nhóm nghiên cứu, sự kiện này đã châm ngòi cho một thảm họa sinh thái và kinh tế lớn ở Australia.
Nhưng đây không phải là lần đầu tiên thỏ được đưa vào lục địa Úc. Theo các ghi chép lịch sử, những con thỏ châu Âu đầu tiên rất có thể đã đến đây cùng với người Anh vào năm 1788. Trong 70 năm tiếp theo, khoảng 90 chuyến hàng thỏ riêng biệt đã diễn ra ở Úc. Tuy nhiên, phải đến khi Austin nhận được thỏ, những con vật này mới bắt đầu sinh sôi. Số lượng của chúng mở rộng khắp đất nước, xâm chiếm toàn bộ các lục địa chỉ trong nửa thế kỷ. Năm 1865, Austin nói với các tờ báo địa phương rằng ông đã giết 20.000 con thỏ tại nhà của mình.
Để xác định nguồn gốc của dịch bệnh thỏ, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân tích gen của 187 con thỏ châu Âu bị bắt từ năm 1865 đến 2018 ở Úc, Tasmania, New Zealand, Anh và Pháp. Họ phát hiện ra rằng hầu hết thỏ từ lục địa Australia có bộ gen giống nhau, là sự pha trộn giữa thỏ hoang dã và thuần chủng.
Thỏ Úc cũng có chung một số đặc điểm di truyền với thỏ ở tây nam nước Anh, nơi gia đình Austin thu thập thỏ để gửi đi. Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra DNA ty thể được truyền từ mẹ và xác định nhiều thỏ Úc là hậu duệ của 5 con thỏ cái từ châu Âu. Những con thỏ bị bắt càng xa Công viên Barwon, nơi Austin từng sống, thì sự đa dạng di truyền ở đó càng ít. Điều này chứng tỏ rằng cuộc xâm lăng của loài thỏ Châu Âu có thể bắt nguồn từ đó.
Những con thỏ nhập khẩu của Austin có tổ tiên hoang dã, điều này giúp giải thích tại sao chúng phát triển mạnh ở Úc. Theo Joel Alves, nhà di truyền học tại Đại học Oxford, thỏ hoang dã có thể tránh những kẻ săn mồi và tồn tại ở những địa hình khắc nghiệt tốt hơn so với thỏ thuần chủng. Ngoài ra, vào giữa thế kỷ 19, con người đã biến đất hoang thành đồng cỏ và săn bắt những kẻ săn mồi thỏ, khiến loài thỏ xâm lấn dễ dàng tồn tại.
Họ là Khang (Theo Smithsonian)
