Núi bị khoét sâu, cây cối bị đốn hạ hàng loạt để làm hầm, lán trại, nguồn nước ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của người dân địa phương.
Rừng đầu nguồn bị tàn phá
Tại điểm khai thác vàng trái phép ở khu vực Nậm Kha, xã Mù Cả, huyện Mường Tè, gần 200 thợ đào vàng lại khoan, đào chỗ này không có vàng thì đào chỗ khác. Cây cối bị đốn hạ để dọn đường cho việc khai thác vàng. Cả một sườn núi bị “vàng tặc” đào bới, hoang tàn. Vậy ai sẽ đứng ra cải tạo môi trường, trả lại nguyên trạng và sự bình yên cho rừng?
Theo người dân sống gần đó, trước đây, khu vực khai thác vàng này là rừng phòng hộ xanh tươi, yên bình. Từ khi xuất hiện hoạt động khai thác vàng trái phép, rừng trở thành đất trống, núi trọc. Điều này ảnh hưởng đến môi trường đất và nước, phá vỡ cân bằng sinh thái. Đặc biệt, sau khi chính quyền địa phương thành lập đoàn kiểm tra, đốt lán trại, phá hầm đào vàng trái phép thì chỉ sau một thời gian ngắn “vàng tặc” lại chặt cây trong rừng để dựng lán mới, đào hầm. . Tại bãi vàng Nậm Kha, xã Mù Cả có khoảng 50 lán trại do các thợ kim hoàn dựng lên và hàng chục hầm chứa vàng. Đường hầm được đào càng sâu, thợ kim hoàn càng cần nhiều gỗ để hỗ trợ.
Ông Pờ Khu Xa, Chủ tịch UBND xã Mù Cả, huyện Mường Tè cho biết: Trước đây, trên địa bàn Nậm Kha có 2 Công ty TNHH Lan Anh và Sao Phương Bắc được cấp có thẩm quyền cho phép thăm dò. đối với vàng nguyên bản. . Hết thời hạn, khu vực này có nhiều người ở địa phương khác đến khai thác trái phép. Do nằm trong khu vực rừng phòng hộ nên ảnh hưởng đến tài nguyên đất và môi trường rừng trên địa bàn. Vì vậy, xã đã và đang đề xuất, kiến nghị với lãnh đạo UBND huyện chỉ đạo quyết liệt các phòng, ban, ngành chức năng phối hợp với các xã liên quan tăng cường các biện pháp mạnh hơn trong thời gian tới để chấm dứt tình trạng này. .
Tại bãi vàng đầu suối thuộc bản Nậm Sương, xã Vàng San, huyện Mường Tè, “vàng tặc” đã khoan một đường hầm sâu khoảng 200 mét trong lòng núi. Bên trong đường hầm được sử dụng rất nhiều cây xanh để chống đỡ. Lán ở và sinh hoạt của phu vàng cũng được làm từ cây rừng. Vì vậy, nhiều cây cối bị đốn hạ nên xung quanh chỉ còn những bụi cây.
Ông Lò Văn Bường, dân tộc Mảng ở bản Nậm Sương chia sẻ: Đội khai thác vàng trái phép ở thượng nguồn đã tồn tại hơn 10 năm nay. Rừng đầu nguồn bị “vàng tặc” chặt phá nhiều để đánh hầm, làm lán. Người dân nhiều lần kiến nghị lên chính quyền xã nhưng đâu lại vào đấy. “Vàng tặc” vẫn ngang nhiên hoạt động. Rất mong Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương quan tâm chấm dứt nạn khai thác vàng trái phép để bà con dân bản yên tâm sinh sống, lao động, sản xuất.
Được biết, xã Mù Cả có gần 30.000 ha rừng, tỷ lệ che phủ rừng đạt 77%. Mỗi năm, toàn xã được chi trả dịch vụ môi trường rừng trên 14 tỷ đồng. Tại xã Vàng San, bình quân mỗi hộ nhận được 6 – 7 triệu đồng / năm tiền dịch vụ môi trường rừng. “Vàng tặc” lộng hành trong rừng phòng hộ với diện tích khai thác ngày càng lớn, đồng nghĩa với việc diện tích rừng bị thu hẹp, ảnh hưởng đến chất lượng rừng, môi trường rừng và thu nhập từ dịch vụ môi trường. rừng của người dân nơi đây.
Nguồn nước ô nhiễm
Dọc theo lòng suối từ bản Nậm Sương đến bãi vàng trái phép, phóng viên thấy những vệt nước có màu sắc khác nhau chảy xuống đen ngòm. Càng lên cao, nước suối càng đen và bốc mùi khó chịu. Nước có màu đen là do trong quá trình nghiền quặng, tách lấy vàng, các đối tượng đã sử dụng hóa chất thủy ngân, sau đó xả thẳng ra dòng đầu nguồn.
Thôn Nậm Sương hiện có 70 hộ đồng bào Mảng với hơn 500 nhân khẩu. Theo người dân trong thôn, toàn bộ nước sinh hoạt, nước sản xuất của các gia đình đều phụ thuộc vào con suối này. Trước đây, cuộc sống của họ rất bình yên. Kể từ khi đội “vàng tặc” đến thượng nguồn làm việc, cuộc sống của người dân trong thôn bị đảo lộn. Nước suối ô nhiễm khiến trẻ em và người lớn tắm xong bị mẩn ngứa, nổi mụn, lở loét; Cá không nuôi được, ruộng không trồng trọt được …
Anh Lò Văn Sành, dân tộc Mảng ở bản Nậm Suôn cho biết: Anh đi xem ao cá do không có đường mòn nên phải lội theo con suối. Mỗi lần lội qua suối, chân anh lại ngứa ngáy, rồi nổi mụn, lở loét. Trẻ em trong xóm tắm cũng bị ngứa, lở loét ở chân, mông, cổ, lưng. Khi người dân lội qua suối ẩm ướt, họ bị ngứa.
Theo ông Chảo Văn Mí, đại biểu HĐND xã Vàng San ở bản Nậm Sương: Việc khai thác vàng trái phép ở thượng nguồn diễn ra từ lâu, làm ô nhiễm nguồn nước suối và ảnh hưởng đến nương rẫy. sản xuất và nuôi trồng thủy sản của người dân; bởi nguồn nước này là nguồn sống của người dân trong làng. Nước suối phía trên xả ra có màu vàng, có mùi hôi rất khó chịu. Người dân trong thôn đã đề nghị chính quyền các cấp vào cuộc giải quyết triệt để tình trạng này.
Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Tè Vũ Văn Cường khẳng định: Việc khai thác vàng có tác động đến môi trường, làm thay đổi hiện trạng đất và ảnh hưởng đến môi trường nước. Báo cáo về nguồn nước ô nhiễm ở thôn Nam Sương cần được cơ quan chuyên môn thẩm định, kiểm tra …
Đặc biệt, để đánh đuổi thanh nẹp trong lòng đất để tìm vàng, những người thợ kim hoàn đã dày công đào sâu vào lòng núi. Trong khi đó, hầm được chống đỡ thô sơ, có thể sập bất cứ lúc nào, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn chết người. Thực tế, đã có nhiều bãi vàng xảy ra tình trạng sập hầm, chết người. Vì vậy, từ những hậu quả do nạn “vàng tặc” để lại, nếu để lâu và không được xử lý mạnh tay, triệt để sẽ ngày càng gây bức xúc trong nhân dân. (còn nữa)
Bài cuối: Cần quyết liệt ngăn chặn
