Tập trung vào ngành xuất khẩu tỷ đô
Đồng bằng sông Cửu Long hiện có 4 ngành hàng chiếm phần lớn diện tích sản xuất nông nghiệp là lúa gạo, tôm, cá tra và trái cây. Hàng triệu nông dân trong vùng đang canh tác hơn 3 triệu ha bốn loại nông sản chủ lực này. Đây là 4 ngành có giá trị xuất khẩu hàng tỷ USD mỗi năm. Thực tế, 4 chuỗi sản phẩm này đã và đang xây dựng chuỗi sản xuất lớn; Nông dân đã từng bước thay đổi tư duy sản xuất gắn với yêu cầu tiêu chuẩn của doanh nghiệp. Các mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh xuất hiện nhiều hơn trên ruộng lúa, đầm tôm công nghệ cao, vùng trồng cây ăn trái đạt tiêu chuẩn Global GAP… và các sản phẩm nông nghiệp này đã được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.
Không chỉ tôm, cá tra, trái cây mà thời gian gần đây hàng loạt doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Lộc Trời, Tân Long… đã nỗ lực liên kết đơn hàng với nông dân trồng lúa. Cơ giới hóa được coi là khâu then chốt để hoàn thiện chuỗi sản xuất lúa gạo của ĐBSCL.
Tại An Giang, Đồng Tháp đang nổi lên mô hình canh tác lúa “không dấu chân” – biểu hiện của mô hình áp dụng cơ giới hóa đồng bộ từ khâu làm đất, gieo sạ, bón phân, phun thuốc, thu hoạch, phơi sấy… đều được thực hiện bằng máy móc. Hiện nay, Kiên Giang là tỉnh có diện tích và sản lượng lúa lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long (trên 4 triệu tấn lúa / năm). Trong đó, riêng huyện Hòn Đất có 80.000 ha sản xuất lúa (lớn hơn cả diện tích trồng lúa của tỉnh Hậu Giang). Theo ông Lê Hữu Toàn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, qua rà soát, trong 6 khâu sản xuất lúa, tất cả các khâu sản xuất lúa đã được cơ giới hóa 80% -97%, nhưng thực tế chưa giảm được chi phí, chưa giảm được hiệu quả. Kết quả mà nông dân thu được chưa cao. Ngành nông nghiệp Kiên Giang tập trung đầu tư mô hình trên 1.000 ha đất lúa tại huyện Hòn Đất gắn với tiêu chuẩn Global GAP, sản xuất hữu cơ…, cơ giới hóa đồng bộ các khâu. Theo ông Lê Hữu Toàn, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đã đầu tư bao tiêu lúa với nông dân trên 4.000 ha, sắp tới sẽ nâng lên 6.000 ha.
Theo TS Võ Hùng Dũng, nguyên Giám đốc VCCI chi nhánh Cần Thơ, lợi thế của ĐBSCL là nông nghiệp. Câu chuyện giúp nông dân hình thành vùng nguyên liệu chất lượng gắn với doanh nghiệp tiêu thụ đang có xu hướng tốt, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Cái chính là chúng ta phải đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp chế biến để đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế.
| “Tôi nói tại sao ruộng lớn mà chưa lớn. Ruộng thì rộng, nhưng tâm thì manh mún, còn nhỏ thì chỉ diện tích lớn thôi. Mỗi người sản xuất một loại, một ô che mấy trăm ha, có 9-10 giống trong đó. Vậy làm thế nào để xây dựng thương hiệu? ”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ. |
Chuyển sang phát triển kinh tế nông nghiệp
Mới đây, trong chuyến thị sát HTX sản xuất lúa ở Đồng Tháp, Bộ trưởng Bộ NN & PTNT Lê Minh Hoan đã ghi nhận một thực tế: xã viên không mua phân bón tại HTX vì HTX không bán. Giám đốc HTX cho biết, nếu HTX thu mua thì nông dân không mua. Đầu vụ đại lý “kê đơn”, cuối vụ bà con đóng tiền bán lúa… Người đứng đầu ngành nông nghiệp băn khoăn: “Chủ trương để phòng lạnh, nông dân trong khi người nông dân là người gieo hạt giống và thả những con cá đầu tiên trên mảnh đất của mình ”. Trăn trở về tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, nông dân vẫn “bức bối”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, phải thay đổi tư duy, chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp; Nếu xóa bỏ được “bờ xôi”, sẽ thêm 18% diện tích, việc cơ giới hóa sẽ thuận lợi hơn.
Những ngày cuối tháng 8/2022, Bộ NN & PTNT phối hợp với các tỉnh Tiền Giang, Sóc Trăng và Cần Thơ tổ chức 3 sự kiện: Hội thảo cơ giới hóa trong sản xuất cây ăn trái; Áp dụng cơ giới hóa trong sản xuất, khai thác thủy sản; Hội nghị Cơ giới hóa đồng bộ hướng tới nền nông nghiệp bền vững. Tại các hội thảo này, các nhà khoa học trong và ngoài nước, lãnh đạo Bộ NN-PTNT và các tỉnh ĐBSCL đã đánh giá toàn diện thế mạnh và thách thức của chuỗi ngành hàng thủy sản, trái cây và lúa gạo. . Bộ trưởng Bộ NN & PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh: “Các cơ quan nông nghiệp và các địa phương vùng ĐBSCL phải đến cùng câu chuyện cơ giới hóa, không được bỏ cuộc giữa chừng. Đồng thời, phải tổ chức lại sản xuất – xem đây là bước khởi đầu của bước tiếp theo. Tư duy và hành động của các địa phương cũng phải thay đổi, giữ vai trò chủ đạo, cơ chế chính sách thu hút để kích hoạt chuỗi giá trị cho nông sản Việt Nam.
