Bài 1: Nỗi ám ảnh bởi dòng kênh ô nhiễm
Bài 2: Vì sao hệ thống thủy lợi của Bắc Hưng Hải bị ô nhiễm nặng?
Đừng khoan hồng với những vi phạm
Việc xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm được coi là giải pháp cần thiết để tạo sức răn đe, ngăn chặn những hành vi “giết chết” hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Tại tỉnh Hưng Yên – địa bàn có lượng xả thải lớn nhất vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải, lực lượng công an đã vào cuộc khá tích cực trong thời gian qua.
Đại diện Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Công an tỉnh Hưng Yên) cho biết, cuối tháng 2/2022, Công an tỉnh đã ban hành kế hoạch kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân có hoạt động manh động. xả nước thải, chất thải gây ô nhiễm môi trường vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Đã có ít nhất 44 trường hợp bị lực lượng chức năng địa phương phát hiện, xử lý.
Theo thống kê của Công an tỉnh Hưng Yên, từ năm 2017 đến năm 2021, lực lượng Công an tỉnh đã phát hiện 143 vụ vi phạm về môi trường liên quan đến bảo vệ và khai thác các công trình thủy lợi phía Bắc. Hưng Hải. Đồng thời, xử phạt hàng chục tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 9,3 tỷ đồng.
Theo Thượng tá Nguyễn Văn Thắng – Phó Trưởng phòng Phòng, chống tội phạm về nông, lâm, thủy sản và đa dạng sinh học (Cục Cảnh sát môi trường, Bộ Công an), tình trạng ô nhiễm trên hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải được nhiều người biết đến. Công cộng. Quan tâm đặc biệt. Thời gian qua, sau khi nhận được lệnh của Bộ Công an, đơn vị đã vào cuộc quyết liệt.
“Vừa qua, chúng tôi đã kiểm tra 293 vụ xả thải vi phạm các quy định về bảo vệ, khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải; xử phạt 222 trường hợp; Số còn lại đang tiếp tục hoàn thiện hồ sơ để xử lý. Ngoài ra, đơn vị cũng đã phối hợp với Tổng cục Môi trường thanh tra, kiểm tra hơn 20 đơn vị có hành vi xả nước thải vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải ”- Thượng tá Nguyễn Văn Thắng cho biết thêm.
Tăng cường phối hợp
Theo tìm hiểu, việc quản lý, bảo vệ và khai thác hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải hiện do 5 doanh nghiệp thực hiện. Trong đó, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chức năng quản lý các tuyến sông, kênh chính; 4 doanh nghiệp thủy lợi tại 4 tỉnh, thành phố (Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh và Hà Nội) thực hiện nhiệm vụ trên các tuyến nhánh.
Tuy nhiên, cả 5 doanh nghiệp thủy lợi đều không có chức năng xử phạt vi phạm mà chỉ có quyền kiểm tra, phát hiện, lập biên bản, sau đó báo chính quyền địa phương xử lý. Ngoài ra, thực tế cho thấy, công tác phối hợp giữa địa phương và doanh nghiệp thủy lợi trong việc xử lý vi phạm Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi chưa thực sự hiệu quả. Đơn cử, trên hệ thống do Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển thủy lợi Hà Nội quản lý, số vụ vi phạm mà doanh nghiệp này phối hợp với chính quyền địa phương xử lý là rất ít.
Tại buổi làm việc với Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên trước Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV vào tháng 5/2022, cử tri địa phương đã phản ánh về thực trạng và đề nghị các đại biểu Quốc hội có tiếng nói. trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải.
Nhấn mạnh kiến nghị của cử tri là chính đáng, Thượng tướng Tô Lâm – Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, với quyết tâm cao nhất sẽ đồng hành cùng các bộ, ngành và 4 tỉnh, thành phố giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm. nhiễm hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải càng sớm càng tốt, góp phần phát triển kinh tế – xã hội, ổn định đời sống nhân dân.
Được biết, từ năm 2016, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải đã ký quy chế phối hợp giữa đơn vị với 4 doanh nghiệp thủy lợi của Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên và các cơ quan chức năng. chính quyền cũng như các cơ quan chuyên môn. Tuy nhiên, việc hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải bị ô nhiễm, vi phạm diễn ra thời gian qua cho thấy hiệu quả của công tác phối hợp thực hiện quy định này là một dấu hỏi lớn.
Năm 2016, Sở NN & PTNT Hà Nội và Công an TP đã thống nhất ký Quy chế phối hợp số 5088 / QC-CAHN-SNN trong công tác đảm bảo an ninh, an toàn ngành NN & PTNT. Từ năm 2019 đến nay, 80 tổ chức, cá nhân đã bị liên ngành xử phạt với tổng số tiền khoảng 230 triệu đồng về hành vi vi phạm quy định xả nước thải vào hệ thống thủy lợi, trong đó có sông. Cầu Vịnh – dòng thải lớn nhất vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Tuy nhiên, con số này vẫn còn rất khiêm tốn nếu so sánh với tổng số điểm xả thải trái phép (hoặc chưa được xếp hạng) trên địa bàn Hà Nội nói riêng.
Nâng cao vai trò trách nhiệm của địa phương
Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý khai thác công trình thủy lợi (Tổng cục Thủy lợi) Nguyễn Việt Anh, hiện nay, hệ thống pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ và khai thác công trình thủy lợi cơ bản hoàn thiện. Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1-1-2022 đã quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành và từng địa phương.
Ông Nguyễn Việt Anh cho rằng, 4 tỉnh, thành trong lưu vực hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải cần có trách nhiệm hơn nữa trong công tác quản lý nguồn thải từ các đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề và đặc biệt là từ hoạt động công nghiệp. sự di chuyển dân cư. “Để kiểm soát nguồn thải, các địa phương cần đẩy mạnh đầu tư xây dựng hệ thống thu gom nước thải; thường xuyên quan trắc chất lượng nước trước khi xả ra môi trường và vào hệ thống thủy lợi ”- ông Nguyễn Việt Anh kiến nghị.
Đồng tình với quan điểm trên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường miền Bắc (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Hoàng Văn Vỹ cho rằng, để quản lý tốt nguồn nước hệ thống thủy lợi nói chung, Bắc Hưng Hải nói riêng. , phải có thông tin tốt. thông tin từ cơ sở, đặc biệt là hiện trạng các điểm xả thải và khả năng chịu tải của các sông, kênh, rạch.
Cũng theo đại diện Chi cục Bảo vệ môi trường miền Bắc, việc cấp phép đầu tư các dự án khu đô thị rất đơn giản nhưng Hà Nội và các địa phương cần cân nhắc kỹ lưỡng. Không nên tiếp tục cấp phép đầu tư xây dựng cho các khu đô thị chưa có quy hoạch xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nhằm đảm bảo hệ thống thủy lợi nói chung không phải “oằn mình” gánh thêm ô nhiễm.
Trong khi đó, Trưởng phòng Thí nghiệm và tư vấn quản lý chất lượng nước và môi trường (Viện Quy hoạch Thủy lợi) Trịnh Xuân Hoàng khuyến nghị, Hà Nội và các địa phương cần nghiên cứu, đưa ra các yêu cầu xử lý nước thải như sau: Các nội dung bắt buộc trước khi cấp phép xây dựng nhà ở.
“Thực tế áp dụng ở các nước tiên tiến cho thấy số tiền để lắp đặt hệ thống này không cao so với tổng kinh phí xây dựng. Tuy nhiên, để giải pháp này đi vào thực tế thì cần phải biến nó thành quy định bắt buộc ”, ông Trịnh Xuân Hoàng nói.
Ngoài ra, công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân về nhiệm vụ bảo vệ và khai thác các công trình thủy lợi trên hệ thống Bắc Hưng Hải cũng là vấn đề cần quan tâm. Bên cạnh việc vận động người dân không xả thải ra kênh rạch, thông báo rộng rãi về việc xử phạt các trường hợp vi phạm để người dân biết, tránh các hành vi xâm hại hệ thống thủy lợi.
Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 09 / TT-BTC quy định khung giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi khác phù hợp với quy định của Luật Thủy lợi và Nghị định số 96 / NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, đến nay cả nước mới chỉ có tỉnh Hưng Yên quy định mức giá cụ thể.
Việc thu phí hoạt động xả thải ra môi trường theo cơ chế “xả nhiều, thu nhiều” sẽ khiến các tổ chức, cá nhân quan tâm đầu tư hệ thống xử lý, giảm thiểu lưu lượng xả thải; đồng thời tạo nguồn tài chính đáp ứng nhu cầu vốn, đầu tư trở lại để bảo vệ nguồn nước …
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN & PTNT) Lương Văn Anh
