Nhiều người biết đến đặc sản ốc núi Tây Ninh. Ở miền núi Tây Ninh cũng có nhiều người nuôi ốc hương nhưng nuôi trong lồng nhựa, giữa nhà cấp 4 thì ít.
Nuôi ốc núi đặc sản Tây Ninh giữa thành phố Sài Gòn
Ốc núi Tây Ninh, loài ốc đặc hữu sống trên núi Bà Đen, từ lâu đã trở thành một trong những món ăn đặc sản.
Nhiều năm công tác tại tỉnh Tây Ninh nhưng chúng tôi chưa bao giờ được tận mắt chứng kiến loài ốc núi này.
Trước đây, do săn lùng cho nhu cầu ẩm thực nên nguồn ốc núi ngày càng cạn kiệt. Việc nuôi ốc núi cũng là một cách để bảo vệ và nhân giống chúng.
Vì vậy, ngày càng nhiều nông dân ở Tây Ninh hay Long An nuôi thương phẩm loại ốc này trong vườn nhà hoặc bãi đất trống.
Ốc núi Tây Ninh từ lâu đã trở thành một trong những món ăn đặc sản. Ảnh: Nguyễn Vy
Chúng tôi tìm đến mô hình nuôi ốc núi Tây Ninh của anh Trần Kiến Văn trên đường Nguyễn Văn Linh, con đường mua bán sầm uất cạnh Chợ Lớn, Q.5.
Trong căn nhà cấp 4 chật hẹp, vợ chồng anh vừa làm nơi ở, nơi mua bán nón và nuôi ốc. Gọi là kiểu mẫu cho oái ăm nhưng cách nuôi ốc của anh vô cùng đơn giản.
Anh Văn cho biết, 3 năm trước anh tính chuyện kinh doanh loại ốc đặc sản này. Thời điểm đó, giá ốc núi khoảng 600.000 – 700.000 đồng / kg nhưng không có người mua.
“Nghe nói thương lái Trung Quốc thu mua ốc núi này nhiều, tìm người săn ốc núi rồi thuyết phục họ quay lại làm ăn. Nhưng lên núi tìm ốc không đơn giản, đặt mua ốc không có.” dễ dàng. Đến tận chân núi cũng có lúc không. Tôi làm trung gian nhưng lại hay bị thất hứa với khách nên thôi theo đuổi ”, anh Văn nói.
Sau này, nhiều người tự nuôi ốc núi để bán. Nghĩ cách làm này có lý nên đến đầu năm 2020, anh Văn tự mày mò mua giống về nuôi ốc núi.
Anh Trần Kiến Văn nuôi ốc núi Tây Ninh trong căn nhà chật hẹp ở Q.5, TP.HCM. Ảnh: Nguyễn Vy
Nhưng điều kiện ở TP.HCM đất chật người đông, diện tích nhà ở nhỏ hẹp, để tìm được nơi chăn nuôi như ở quê không phải dễ.
Để tiết kiệm diện tích, anh nghĩ ra cách mua thùng nhựa có lỗ mở để nuôi ốc bên trong.
Cứ mỗi thùng nhựa (kích thước 40×50 cm) nuôi 10 kg ốc. Nếu muốn nuôi nhiều hơn, bạn chỉ cần xếp các thùng nhựa chồng lên nhau.
Ban đầu, anh đưa nghề nuôi ốc hương trên sân thượng. Do không có chỗ thoát nước nên anh đặt ngay “chuồng trại” trong nhà.
Nuôi ốc núi phải tạo môi trường ẩm ướt. Hàng ngày, anh rửa sạch ốc bằng cách vẩy nước từ thùng nhựa trên cao xuống. Nước chảy từ từ xuống thùng nhựa bên dưới.
“Dưới đáy phải đặt khay nhựa để hứng nước, vừa thuận tiện cho việc xử lý chất thải, vừa tạo môi trường ẩm thấp cho ốc”, chị Vân lưu ý.
Từ chỗ nuôi thử chỉ 2-3 kg, thấy ốc khỏe mạnh bình thường, anh tăng dần số lượng.
Nuôi lâu năm, anh nhận thấy chất lượng thịt của ốc núi phụ thuộc rất nhiều vào loại thức ăn. Ốc núi ăn lá gì thì khi chế biến, thịt ốc sẽ có hương vị đó.
Thức ăn của ốc núi Tây Ninh chỉ là những loại lá, rau bình thường. Ảnh: Nguyễn Vy
Nghe đồn trên núi, ốc sên ăn lá rừng, cây thuốc nên có vị thuốc bắc. “Tôi cho ốc ăn lá lốt khoảng 1 tuần để thịt ốc có hương vị đặc trưng của loại thuốc Nam này”, anh Văn cho biết.
Nhưng không phải nhà nào cũng trồng rau tần dày lá. Anh Văn thường xuyên cho gia đình ăn ốc bằng lá cây bánh tẻ; rau, thậm chí là phụ phẩm rau củ quả đầy rẫy trên thị trường. Vì vậy thức ăn cho ốc rất đơn giản chỉ là rau xanh hoặc lá khô.
Tạo thêm thu nhập
Anh Vân cho biết, so với ốc núi tự nhiên, ốc nuôi sinh trưởng chậm hơn. Nếu trong tự nhiên, ốc núi cần 5 tháng để trưởng thành thì ốc nuôi cần thêm 1-2 tháng nữa, tùy theo cách chăm sóc và cho ăn.
Vì nuôi cá lồng, anh Văn cho biết, ốc hương cũng bị stress từ quá trình di chuyển lồng bè. Và khi bị căng thẳng, ốc sên sẽ ăn ít hơn. Đây cũng là nguyên nhân khiến ốc nuôi chậm lớn hơn ốc nuôi ngoài tự nhiên.
Không chỉ nuôi ốc núi Tây Ninh, anh Văn còn nuôi ốc núi của các tỉnh phía Bắc. Ảnh: Nguyễn Vy
Ốc núi ít khi mắc bệnh. Vấn đề chung chỉ là do mật độ nuôi quá dày trong thùng nhựa nên ốc dễ bị chết ngạt bởi con trên.
Anh Văn cho biết, nghề nuôi ốc núi bắt đầu từ thú chơi. Công việc chính của anh là phụ trách xưởng sản xuất ống nhựa của gia đình.
Anh nói: “Không quá phức tạp nhưng công việc này tạo thêm thu nhập cho gia đình, nhất là trong đợt đại dịch Covid-19 vừa qua.
Hiệu quả kinh tế của việc nuôi ốc núi trong nhà là cho lãi vì chi phí thức ăn không đáng kể.
Người nuôi có thể bỏ ra số vốn 220.000 đồng để sở hữu 1kg ốc nhỏ, khoảng 60 con.
Ốc núi Tây Ninh đang được anh Văn nuôi thương phẩm. Ảnh: Nguyễn Vy
Sau 3 tháng thả nuôi, giá trị tăng gấp 2,5 lần do ốc đạt 25 con / kg đã xuất bán. Ốc sơ sinh nuôi lâu hơn, từ 5 – 6 tháng.
Được biết, tại các nhà hàng, giá một đĩa ốc núi Tây Ninh (khoảng 5 con) khoảng 100.000 đồng.
Hiện anh đang bán ốc thương phẩm của mình với giá 250.000 đồng / kg, cỡ khoảng 25 con / kg. “Trung bình mỗi tháng tôi xuất bán 80-120kg ốc núi”, anh Văn cho biết.
Nhu cầu mua giống về nuôi cũng như thưởng thức ốc núi là rất lớn. Tuy nhiên, việc nuôi ốc núi khó có thể duy trì đầu ra ổn định hàng tháng trong năm.
Ốc núi có tập tính ngủ đông. Khi đó, ốc sên vùi mình dưới tán cây lá khô, trong các mỏm đá. Nguồn ốc từ Tây Ninh cũng hạn chế. Mặc dù có nhiều hộ nuôi ốc hương nhưng số lượng không đủ cung cấp cho thị trường.
Thông thường, thương lái Trung Quốc thu mua loại đặc sản này rất nhiều, giá cũng cao. Nhiều người nuôi ốc hương thường thu gom và bán hết cho thương lái.
Từ năm 2020 đến nay, dịch Covid-19 bùng phát, ảnh hưởng đến việc thu mua của thương lái Trung Quốc. Nông dân bán trở lại thị trường nội địa.
“Nhờ vậy mà người Sài Gòn có cơ hội thưởng thức đặc sản ốc núi Tây Ninh nhiều hơn”, Vân chia sẻ.
