Chủ trang trại “khủng” ở Hòa Bình đạt danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc 2022

Trong khu vườn rộng gần chục ha, bà Thương trồng đủ loại cây. Từ cây ăn quả đến cây lấy gỗ. Phương châm của cô là lấy nguồn này, nuôi nguồn kia. Nhờ vậy, giữa cơn bão giá nguyên liệu, trang trại của chị vẫn hoạt động trơn tru và là cỗ máy in tiền đều đặn.

Trang trại của anh Thương nằm giữa vùng sơn cước hữu tình. Cạnh nhà là dòng sông Bôi êm đềm. Phía trước là dãy núi đá xanh cao sừng sững giữa đất trời xứ Mường. Mấy chục năm qua, bà Thương miệt mài gây dựng trang trại.

Khi chúng tôi tìm được đường đến trang trại, cô ấy đã chạy xe máy ra đường chính để đón chúng tôi. Lần đầu tiên tôi gặp cô ấy, tôi đã cảm nhận được về người nông dân da xanh, hay làm việc với làn da rám nắng. Bà Thương luôn tươi cười chào đón khách.

Năm nay đã bước sang tuổi 66 nhưng bà vẫn điều khiển xe máy quanh con đường đồi quanh co. Với chị, sống với đất và nuôi dưỡng ước mơ làm giàu từ đất là mục đích sống của cả cuộc đời.

Công việc tốt hoặc đang làm

Men theo con đường rợp bóng cây, chúng tôi vào trụ sở của bà Thương. Xung quanh nhà cây ăn quả mọc thành hàng. Chim hót líu lo. Ngoài bãi sông, hàng chục con bò đang gặm cỏ. Ngoài sân, mấy hộp chanh vừa cắt còn xanh, tỏa hương thơm dìu dịu.

Bà Thương vừa nói chuyện với khách vừa tranh thủ xếp những trái chanh vào rổ để lái buôn đến lấy. “Năm nay giá chanh cao hơn mọi năm 12.000 đồng / 1 kg anh ạ. Ước tính nhà tôi đạt hơn chục tấn, năm nào chanh cũng bán rẻ như cho không ai mua. Nhiều nhà lắm”. chặt hết vườn rồi, giờ bỏ đi rồi. ”, vừa cho chanh vào rổ, bà Thương vừa nói.

Đi cùng cô còn có chồng và con rể và con gái. Con gái bà là giáo viên, nhưng tranh thủ ngày hè cũng làm việc chăm chỉ, không lúc nào ngơi tay chân. Thấy con gái làm nhiều quá, bà thốt lên: Con bé cũng như tôi, từ nhỏ đến già chỉ biết đến công việc. Quả thật, mặt trời đứng bóng, đồng hồ điểm 12 giờ trưa, mẹ con chị nghỉ nấu ăn.

Bà Thương tranh thủ chạy ra ngoài sân xem đàn bò ăn uống thế nào. Cô lên xe máy phóng nhanh ra bãi biển. Chân đi ủng, không đội mũ, mặt lấm tấm mồ hôi, khi ra đến bờ sông nhìn đàn bò thong thả gặm cỏ, cô mới thở phào nhẹ nhõm.

Như để khẳng định vị trí của mình, cô hét lên một âm thanh quen thuộc: “bò bò oo o …”. Vừa dứt tiếng bò, cả đàn đột ngột bỏ ăn. Tất cả đều hướng về bà chủ quyền lực. Ba mươi con bò mẹ và hàng chục con bê con đều quây quần bên nhau, lặng lẽ nghe mẹ sắp đặt. Những con bò mẹ béo tốt, con nào cũng khỏe mạnh, điều đó chứng tỏ bà Thương chăm sóc chúng rất chu đáo.

Nhìn cách chúng ăn cỏ và đi lại, bà Thương biết chúng khỏe hay yếu. Khi chúng sinh nở, cô ấy chăm sóc chúng rất chu đáo, cô ấy kiêm luôn vai trò là một bác sĩ thú y. Bà Thương làm trang trại tổng hợp nên trong vườn cái gì cũng có.

Con bò này là một chiếc máy sản xuất phân hữu cơ để bón cho cây trong vườn. Làm nông dân công đoạn này mà phải mua phân bón thì coi như lỗ, bà Thương xua tay khi “chào” đàn bò bỏ đi.

“Năm nay, giá phân tăng cả chục phần trăm, thuốc cũng tăng chóng mặt … trong khi nông sản lại rẻ. Muốn có lãi, nông dân cần tiết giảm tối đa chi phí. Muốn vậy, nhà vườn” Nhờ đàn bò này, giữa bão gia đình tôi vẫn trụ được và có thu nhập đều đặn ”, bà Thương chia sẻ.

Đa dạng hóa các nguồn thu nhập

Đàn bò nhìn thấy bóng dáng cô chủ khuất sau rặng tre, chúng lại trở nên yên lặng. Cuối ngày, bà Thương chỉ cần hô vài tiếng là cả bọn quay về chuồng. Mỗi đứa trẻ trong hộp riêng của mình. Dường như với người phụ nữ nông dân này, hiểu tường tận tính cách của từng con bò, con lợn đến đàn gà sau chuồng.

Vừa đưa tôi đi thăm vườn cây, bà Thương vừa kể, tôi sinh ra ở huyện Mỹ Đức – Hà Nội. Thời cha mẹ đói, rét quanh năm. Vùng quê rộng lớn, nhưng vào mùa mưa tháng 7, cả vùng ngập trong nước sông Đáy. Mỗi khi mưa thuận gió hòa, gia đình còn có gạo.

Nhiều vụ lúa xuống giống nhưng rụng hết trái do nước lũ đã nhấn chìm tất cả. Ngày đó, nghe tiếng gọi đi xây dựng vùng kinh tế mới Tây Bắc, chị xung phong lên đường và được nhận vào Nông trường sông Bôi, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hà Sơn Bình.

Trai gái miền Bắc thời ấy nếu không ra trận thì cũng xung phong ra nông trường. Tên của trang trại nghe rất hay. Vì vậy tôi là người của nhà nước, không phải như trước đây.

Ngày đầu tiên, cô đã hào hứng cùng bao nam thanh nữ tú đi phá xứ Mường. Sống nơi đất khách quê người, vắt nhiều như trấu, muỗi nắm một nắm, khiến ước mơ được ăn sung mặc sướng của cô không như trong tưởng tượng.

Mồ hôi vẫn không ngừng rơi như nước trên trang trại đầy nắng gió này để đổi lấy cái ăn, cái mặc. Bao nhiêu kế hoạch, bao nhiêu chương trình mà nông trường đề ra để làm giàu cho quê hương, người lao động… đều bất thành. Điều chị thấy rõ nhất lúc đó là rừng thưa dần, nhường chỗ cho những đồi chè, mía xanh mướt.

Ở nông trường mấy chục năm nay đời sống của cán bộ, công nhân viên vẫn không được cải thiện. Sau đó khi nông trường giải thể, đất được giao cho người lao động nhận khoán. Từ đây, cô chính thức được “giải phóng” sức lao động. Có đất cô lao vào làm như thiêu thân. Sau trồng mía, trồng khoai, ngô và sau này là “cuộc cách mạng” trồng cam, bưởi.

Mấy hecta đất ngày ngày được cày xới, qua bàn tay cần mẫn sáng sớm của chị, gia đình chị đã dày công vun đắp nên một trang trại tươi tốt. Trồng cây có múi phải có chiến lược lâu dài và vốn đầu tư lớn. Để có nguồn thu nhập, chị trồng các loại cây ngắn ngày bên cạnh cây có múi như sả, sắn.

Quả đúng như dự đoán của chị, cây có múi mấy năm nay, đến năm nay đã bão hòa, cam, bưởi rẻ như cho. Người trồng không có lãi. Nhiều nhà đã bán vườn để trả nợ trồng cây có múi. Còn bà Thương, người luôn lo lắng nên chỉ trồng cầm chừng.

Đưa tôi đi thăm trang trại, chị hào hứng khoe về loại cây vừa cho gỗ, vừa cho hạt mà chị đã kiên nhẫn chăm bón hơn chục năm nay. Đó là hàng chục cây xanh đầu hẻm. Mỗi cây cao như cột chống trời. Chúng tỏa bóng mát bao trùm cả khu vực.

“Là vàng mười. Năm ngoái họ cho quả bói, tôi bán mấy chục triệu. Năm nay trĩu quả, có cây cho hơn chục cân hạt chứ không ít. Giá bán trên 1 triệu Đồng mỗi kg, năm có. Giờ khả năng kiếm thêm được ”, bà Thương vừa nhìn hai vợ chồng vừa mừng mắt vừa nhẩm tính thu nhập năm nay.

Người phụ nữ lụa là gắn bó cả cuộc đời với mảnh đất xứ Mường. Cô yêu mảnh đất như chính cuộc đời mình. Diện tích đất rộng, bà không để trống thửa nào. Chỗ nào không có cây ăn quả, bà trồng cỏ voi.

Đây là nguồn thức ăn dự trữ cho đàn bò khi mùa đông đến. Làm ruộng với chị không phải dao to, búa lớn mà làm mỗi việc một chút. Làm gì cũng có sự tính toán nhất định. Hơn nữa, khi trồng một thứ gì đó xuống đất, chúng phải hỗ trợ lẫn nhau. Nhờ vậy, trang trại của chị mỗi ngày cho thu nhập ổn định.

Năm nay bão giá “đầu vào” phục vụ sản xuất, đúng là cơn ác mộng của người nông dân. Nói chuyện với bà Thương cũng thấy có khó khăn nhưng là người luôn lo toan, biết tận dụng sức sản xuất luân phiên ở trang trại nên bà vẫn điềm nhiên như ngày nào. “Làm nông dân cũng phải biết tính toán chứ không thể làm ồ ạt. Nói làm giàu mà mình không yêu thích, chăm chỉ cày cấy thì đất khó hái ra tiền”, bà Thương nói.