Tuần trước, Nga lại tiếp tục đình chỉ hoạt động của đường ống dẫn khí Nord Stream 1 trong vài ngày để bảo trì. Ở thời điểm hiện tại, châu Âu dường như rất nhạy cảm với những thông tin như vậy.
Đảm bảo sự sẵn có của các nguồn cung cấp hiện có là rất quan trọng khi khu vực tìm kiếm các nguồn bù đắp và điều hướng vấn đề giá cả, khi mà có lẽ chưa bao giờ người ta nhìn thấy giá năng lượng nói riêng. giá gas và điện trong khu vực cao như hiện nay.
Châu Âu đang cố gắng xoay sở với một gói nhiều giải pháp, và với dự báo rằng ngay cả khi mùa đông này đã trôi qua, những thách thức vẫn chưa dừng lại. Châu Âu đang tính toán gì, có những kế hoạch mới nào để đối phó với một mùa đông đã đến rất gần và xa hơn, khi những cuộc đối đầu chính trị và quân sự vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại?
Nỗ lực bước qua mùa đông lạnh giá
Hình ảnh rò rỉ dầu trong các tuabin của đường ống dẫn khí Nord Stream 1 vừa được tập đoàn năng lượng Gazprom công bố. Với sự cố này, Gazprom cho rằng đường ống sẽ không thể hoạt động trở lại nếu không được sửa chữa.
Tuy nhiên, theo Siemens, sự cố không ảnh hưởng đến hoạt động của tuabin và có thể được xử lý tại hiện trường.
Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel (Ảnh: AP)
Ông Charles Michel – Chủ tịch Hội đồng Châu Âu – cho biết: “Động thái của Gazprom không có gì đáng ngạc nhiên. Sử dụng khí đốt làm vũ khí sẽ không thay đổi quyết tâm của EU. Chúng tôi sẽ đẩy nhanh con đường hướng tới độc lập về năng lượng”..
Gazprom cũng tuyên bố sẽ giảm cung cấp khí đốt cho tập đoàn năng lượng Engie của Pháp. Trước đó, Nga đã ngừng cung cấp hoàn toàn khí đốt cho các nước như Bulgaria, Đan Mạch, Phần Lan và Ba Lan. Trong bối cảnh đó, các nước EU đã khẩn trương lấp đầy kho dự trữ, hầu hết đã vượt mục tiêu 80%.
Bà Agnès Pannier-Runacher – Bộ trưởng Bộ Chuyển đổi Năng lượng Pháp – khẳng định: “Chúng tôi đã lấp đầy 92% trữ lượng khí đốt của mình, chúng tôi còn sớm hơn gần hai tháng. Các nước láng giềng châu Âu của chúng tôi cũng đang hoạt động tốt. Chúng tôi đã tăng cường và đa dạng hóa các nguồn cung cấp khí đốt của mình từ các nước khác”.
Nhưng như vậy là chưa đủ, Thủ tướng Bỉ Alexander de Croo từng cảnh báo, châu Âu sẽ phải trải qua giai đoạn khó khăn trong 5 đến 10 năm nữa. Trên thực tế, cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu đã khiến giá khí đốt tăng 400% kể từ tháng 8 năm ngoái.
Tại Anh, mỗi hộ gia đình sẽ phải đối mặt với việc hóa đơn tiền điện tăng 80% kể từ tháng 10. Nhiều quốc gia khác ở châu Âu cũng đã và đang trong tình trạng tương tự như Anh vì rất ít chính phủ có chính sách bảo vệ người tiêu dùng trước giá năng lượng tăng cao.
Ông Stephen Fitzpatrick – Giám đốc điều hành công ty năng lượng Ovo, Vương quốc Anh – cho biết: “Một cách mà chúng tôi cho rằng có thể được thực hiện hiệu quả nhất là khởi động cơ chế định giá năng lượng theo bậc trong đó, dưới một đơn vị nhất định, các hộ gia đình được hưởng mức giá ưu đãi. Trên đó, họ phải trả toàn bộ mức giá này. Điều này có lợi cho các hộ gia đình có thu nhập thấp, nhưng ở đồng thời thúc đẩy mọi người tìm cách tiết kiệm năng lượng. “.
Trước mắt, châu Âu phải mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng trên thị trường giao ngay để giải quyết tình trạng thiếu khí đốt, chủ yếu từ đối tác châu Á. Trong khi các nước châu Âu miễn cưỡng ký các hợp đồng khí đốt tự nhiên hóa lỏng dài hạn do nhu cầu đạt được mục tiêu giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, các nhà cung cấp khí đốt ở xa như Qatar hay Hoa Kỳ cần ít nhất hai năm để tăng sản lượng nhằm đáp ứng nhu cầu của châu Âu. .
Châu Âu ứng phó với khủng hoảng tăng giá điện
Giá điện tại nhiều nước châu Âu như Pháp, Đức đã tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái, tác động tiêu cực đến giá cả các mặt hàng, đẩy lạm phát tăng cao không hồi kết.
Ngày 30/8, Pháp cảnh báo có thể phải cắt điện 2 giờ trong mùa đông do thiếu hụt năng lượng. Thụy Điển ngày 2/9 kêu gọi tách khí đốt khỏi hệ thống định giá điện, giúp cắt giảm một nửa giá điện ở miền nam Thụy Điển. Tây Ban Nha ngày 1/9 cho biết sẽ giảm thuế giá trị gia tăng đối với khí đốt từ 21% xuống 5%, từ tháng 10 đến tháng 12 năm nay và có thể áp dụng biện pháp này vào năm sau khi giá năng lượng vẫn ở mức cao. Bỉ đã quyết định duy trì thuế xã hội và thuế giá trị gia tăng ở mức 6% đối với điện và khí đốt cho đến cuối tháng 3, xem xét sử dụng thuế thu được từ các công ty phát điện để hỗ trợ các hộ gia đình. tầng lớp trung lưu, không được hưởng lợi từ thuế xã hội, thanh toán hóa đơn năng lượng.
Châu Âu đã bắt đầu tính toán nhiều giải pháp thị trường để bằng cách nào đó đưa giá điện và khí đốt trong tầm kiểm soát. Cải cách thị trường điện hoặc áp giá trần là những bước cần được tính đến.
Ông Robert Habeck – Bộ trưởng Kinh tế Đức – cho biết: “Đây là hệ quả của việc chúng ta phụ thuộc vào khí đốt giá rẻ của Nga. Và bây giờ chúng ta đang phải trả giá. Một thực tế cay đắng.”.
Đường ống tại nhà máy lưu trữ khí đốt Reckrod gần Eiterfeld gần Eiterfeld, miền trung nước Đức (Ảnh: AP)
Nhiều đề xuất đã được đưa ra, bao gồm cả việc thiết lập mức trần về giá năng lượng. Điều này được cho là sẽ giúp giảm hóa đơn năng lượng 770 Euro mỗi năm cho mỗi hộ gia đình.
Chính phủ của một số thành viên EU như Đức, Áo và Bỉ gần đây đã kêu gọi cải cách cơ chế định giá trên thị trường năng lượng châu Âu, tách thị trường khí đốt và điện. Vì hầu hết các nước EU vẫn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch để đáp ứng nhu cầu năng lượng của họ, nên giá điện thường được ấn định theo giá khí đốt. Hệ thống này không phản ánh chi phí thấp của năng lượng tái tạo hoặc năng lượng hạt nhân. Tây Ban Nha, Hy Lạp, Ý, Pháp và Bồ Đào Nha hỗ trợ tách giá khí đốt khỏi các nguồn năng lượng rẻ hơn khác.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen (Ảnh: AP)
Bà Ursula von der Leyen – Chủ tịch Ủy ban Châu Âu – cho biết: “Chúng ta đang thấy hậu quả của việc giá khí đốt cao ngất ngưởng. Cần phải tách giá khí đốt ra khỏi giá điện. Và chúng ta cũng phải đảm bảo rằng, trong trường hợp năng lượng tái tạo, nó được sản xuất với chi phí rẻ hơn nhiều. tính toán để người tiêu dùng cũng được hưởng lợi từ nguồn năng lượng này ”..
Một số quốc gia đang kêu gọi xem xét lại luật môi trường, trong đó buộc đóng cửa nhiều nhà máy điện hạt nhân và yêu cầu giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch như dầu và than đá.
Khi không có kế hoạch chung của châu Âu, mỗi quốc gia sẽ tự hành động. Như Pháp sẽ khẩn trương khởi động lại các lò phản ứng hạt nhân đã đóng cửa để tránh tình trạng thiếu điện vào mùa đông.
Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne nói: “Cách duy nhất là giảm mức tiêu thụ năng lượng. Nếu không, tình trạng mất điện đột ngột có thể xảy ra, gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế và xã hội. Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là dừng mọi hoạt động tiêu thụ năng lượng không thiết yếu ngay bây giờ”.
Trong những tuần gần đây, các nước EU liên tục công bố nhiều chiến dịch tiết kiệm năng lượng, khuyến khích người dân giảm tiêu thụ điện. Đức thông báo rằng nhiệt độ trong văn phòng hành chính mùa đông sẽ được giới hạn ở mức 19 độ C và nước nóng sẽ bị tắt. Áo thông báo sẽ hạn chế thắp sáng các tuyến đường chính của thủ đô trong dịp lễ cuối năm và năm mới 2023. Nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời.
Hậu quả của sự khan hiếm
Về kinh tế, khủng hoảng năng lượng đe dọa tất cả các ngành kinh tế. Giá năng lượng tăng cao cũng là nguyên nhân lớn nhất khiến lạm phát ở các nước châu Âu lên mức cao nhất trong vòng 3-4 thập kỷ qua. Lạm phát khiến giá cả sinh hoạt tăng, sức mua giảm nên hệ quả trực tiếp là chất lượng cuộc sống của người dân châu Âu bị giảm sút. Ngay cả đối với nhiều hộ gia đình nghèo ở châu Âu, cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay là một mối đe dọa hiện hữu.
Liệu ánh sáng điện có chiếu sáng vào mùa đông này ở Thụy Sĩ, một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới? Câu hỏi này đang làm đau đầu những người đã quen với cuộc sống vô tư.
Bà Simonetta Sommaruga – Bộ trưởng Năng lượng Thụy Sĩ – cho biết: “Hôm nay, hội đồng liên bang đã quyết định rằng Thụy Sĩ phải đặt mục tiêu tiết kiệm khí đốt tự nguyện 15% trong những tháng mùa đông. Lý do chúng tôi làm điều này là vì chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào khí đốt nhập khẩu”.
Không chỉ Thụy Sĩ, cuộc xung đột ở Ukraine đã bộc lộ những điểm yếu trong hệ thống năng lượng của các nước châu Âu. Bắt đầu từ tháng 10 tới, hàng loạt quốc gia châu Âu như Đức, Anh sẽ tăng phí tiêu dùng đối với việc sử dụng khí đốt và điện.
Bà Diane Skidmore, một công dân Anh, chia sẻ: “Vài năm trước, hóa đơn tiền xăng của tôi vào khoảng 25 bảng một tháng. Giờ thì mọi thứ đều tăng lên. Năm ngoái tôi phải trả 45 bảng một tháng, mặc dù giá chưa tăng gấp đôi nhưng đã quá cao rồi. Và bây giờ tôi đã để trả 65 bảng / tháng, tôi thực sự sốc vì giá đã tăng hơn gấp đôi. Mọi thứ ngày càng đắt đỏ hơn “..
Hóa đơn tiền điện tăng, chi phí sinh hoạt tăng chóng mặt và một mùa đông phải lựa chọn giữa “ăn uống hoặc sưởi ấm” là những thực tế mà người dân châu Âu phải đối mặt.
Bà Rebecca McDonald – Chuyên gia kinh tế trưởng của Quỹ Joseph Rowntree – cho biết: “Mức sống suy giảm quy mô lớn chưa từng có trong nhiều thập kỷ qua. Đây thực sự là một hồi chuông báo động và cần sự can thiệp mạnh mẽ từ các chính sách quốc gia để chấm dứt thảm họa kinh tế đối với gia đình có thu nhập thấp ”.
Giảm nguồn cung cấp khí đốt từ Nga, châu Âu ngay lập tức tìm kiếm các nguồn thay thế tạm thời. Tuy nhiên, hành động “tận thu” của châu Âu đã dẫn đến một cuộc chạy đua về giá khí đốt trên toàn cầu. Ngoài châu Âu, các khách hàng châu Á cũng tăng nhập khẩu trong những tháng gần đây và một cuộc chạy đua không lành mạnh đã diễn ra. Ước tính, giá khí đốt nhập khẩu toàn cầu đã tăng hơn 60% trong 3 tháng qua, đe dọa sự phục hồi kinh tế thế giới.
Trước mắt, sự chú ý đang được tập trung vào Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng châu Âu dự kiến diễn ra vào ngày 9/9, với các giải pháp được tính đến bao gồm áp trần giá khí đốt dùng cho sản xuất điện hoặc cải cách. thị trường điện. Chẳng hạn, từ việc G7 vừa áp trần giá dầu từ Nga cho thấy phản ứng nhận được không ít khó khăn và hiệu quả trên thị trường thì cần có thời gian mới biết được đâu.
Theo dự báo của giới phân tích, châu Âu sẽ cần thêm nhiều cuộc họp bất thường và đột xuất như cuộc họp ngày 9/9 tới đây để tính toán các giải pháp đồng bộ. Mùa đông đang đến và thử thách chỉ mới bắt đầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
