Được biết, tả quân Lê Văn Duyệt được triều Nguyễn giao cho dân làng Bình Hòa phụng thờ – thời vua Tự Đức đã ban chiếu chỉ dụ cấp ruộng đất hoa lợi để lo việc thờ tự và trùng tu. lăng tẩm. Tả quân Lê Văn Duyệt. Đền thờ Tả Quân được xây dựng gồm các điện thờ: tiền đường, trung điện, chính điện, tây lang. Vào điện thờ “Thượng Công Linh Miếu”[1], chúng ta đều thấy trên các bàn thờ, tủ thờ, bàn thờ lớn nhất đặt chính giữa là di ảnh tả quân Lê Văn Duyệt và bài vị. Tại khu Đồng Lăng có miếu thờ các anh hùng liệt sĩ, các bậc tiền nhân, hậu hiền và những người có công thờ cúng, chăm sóc lăng.
Nếu tính theo âm lịch, hàng năm tại lăng Tả quân Lê Văn Duyệt diễn ra nhiều nghi lễ dân gian truyền thống:
– Mùng 1, 2, 3: Nghỉ Tết Nguyên đán
– Ngày 7 tháng Giêng: Lễ hội Hà Nhì – Khai Hạ
– 60 ngày sau Lập xuân (tháng 3): Lễ Thanh minh.
– Ngày 5 tháng 5: Lễ hội Thuyền rồng.
– 30/7, 1 và 2/8: giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt.
– Ngày 15 tháng 8: Tết Trung thu
– Ngày 25/12: Đến Ấn Độ (dâng Chúa).
– Ngày 30 tháng Chạp: Lễ Thượng cờ, Lễ rước Thần (tức Tả quân Lê Văn Duyệt), Lễ Cấp sắc; Lễ giao thừa, chúc phúc đầu xuân.
Trong số các nghi lễ nêu trên, lễ Khai Hạ, giỗ Táo Quân, mừng Giao thừa được tổ chức trọng thể, được nhiều gia đình trong Nam và nhân dân tham dự. Sự hiện diện của đại diện chính quyền địa phương càng làm tăng thêm sự trang trọng, tôn nghiêm và ý thức trách nhiệm gìn giữ những nét sinh hoạt văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Việc thờ cúng tại Lăng Tả Quân đã được nhiều nghiên cứu quan tâm và ghi nhận: hình thức thờ Mẫu đã trở thành một dấu ấn khá rõ nét trong tín ngưỡng thờ Tả Quân Lê Văn Duyệt do một ban phụ trách. Các nghi lễ và trong tâm trí của người dân diễn ra hàng ngày tại lăng. Nghi thức tế lễ được thực hiện theo nghi lễ tế tự ở các đình làng Nam Bộ, với đầy đủ các đồ tế: Túc Đàn, Đàn Cả, Xây – Cầu An, Hội Châu … Trong tục Xây Châu – Cầu An Bảo. Nay còn có lễ hội Đại Bối với ý nghĩa cầu “Thiên thời – Địa lợi – Nhơn hòa”.
Ngoài ra, vào dịp giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt và lễ hội Hà Nhì – Khai Hạ, hàng năm đều tổ chức lễ tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ, các bậc hiền nhân trước sau để tỏ lòng biết ơn đối với những người đã trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Điều này được thể hiện rõ ràng trong những lời cầu nguyện:
…Hôm nay:
Kế thừa – nhớ Tổ tiên
Bằng cả trái tim – tôn trọng sự chạm vào
Cầu nguyện cho bằng chứng – lễ kỷ niệm mùa xuân
Chân thành kính trọng – tất cả kính trọng
Đặc biệt, tổ chức hai dịp lễ giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt và lễ hội Hà Nhì – Khai Hạ, Kỳ Yên (Xây Chầu – Cầu An). Sau đó là hát bội (hát chầu văn) với nhiều câu chuyện mang ý nghĩa giáo dục về các đức tính: nhân, lễ, nghĩa, trí, tín …
Giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt và Lễ bộ Hà Nhì – Khai Hạ đều tổ chức lễ Kỳ yên (Xây chầu – Cầu an). Sau đó là hát bội (hát chầu văn) với nhiều câu chuyện mang ý nghĩa giáo dục về các đức tính: nhân, lễ, nghĩa, trí, tín …Lễ cầu an được tổ chức theo nghi thức đình làng ở Nam Bộ. Vẫn giữ phong tục cũ có nghi lễ dựng đình trước khi biểu diễn nghệ thuật hát bội. Ẩn sâu trong những lời văn khấn là sự thể hiện ước nguyện bình yên, hạnh phúc cho đất nước, làng xóm, quê hương; Cầu nguyện cho trời, đất và hòa bình:
… Cầu chúc: Quốc gia thịnh, quân mạnh
Văn học và võ thuật
Việt Nam đã mất
Vườn phong
Nhân Khương, Ngoài ra
Sĩ, nông dân thịnh vượng
Công cộng và thương mại phát triển mạnh mẽ
Ngư dân, lâm thành công
Ý chí mạnh mẽ…
-… Với một trái tim, hãy thề nguyện:
Vĩnh cửu việt nam
Thế giới nhân dân
Cây trồng hài lòng
Thời tiết tốt
Một trăm gia đình, một trăm ngôi nhà
Trung thành nhất
Đồng thời, nhân lễ hội Hà Nhì – Khai Hạ đầu xuân, tục khai bút, Khai ấn được tổ chức mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Người được mời khai bút, mở ấn là người có uy tín trong xã hội. Những dòng chữ của Khai bút là lời chúc tốt đẹp, động viên nhân dân, chính quyền và các tổ chức chính trị – xã hội luôn đoàn kết xây dựng và phát triển xã hội, quê hương … ngụ ý mọi người hãy nhanh chóng trở lại làm việc sau những ngày vui Tết cổ truyền – quay lại công sở, lên đồng, xuống ruộng, xuống biển …
Như vậy, lễ hội diễn ra theo tục lệ tại lăng Tả quân Lê Văn Duyệt là nét sinh hoạt văn hóa đã hình thành và tồn tại lâu đời trong đời sống văn hóa của cư dân Nam Bộ nói chung, TP. Hồ Chí Minh nói riêng. Các hình thức sinh hoạt tín ngưỡng, lễ hội diễn ra tại lăng Tả quân Lê Văn Duyệt ngày nay là tập tục thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng đối với những người có công với dân tộc. Nghiên cứu kỹ sẽ thấy rằng: hình thức và nội dung của các buổi lễ thể hiện rõ tấm lòng hiếu thảo, trung thành, yêu chuộng hòa bình của nhân dân Nam Bộ nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung. Nghi lễ thờ cúng tại lăng Tả quân Lê Văn Duyệt là tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, nó là truyền thống, tôn chỉ “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây” đã cai quản nếp sống. Nếp sống, tác phong, đạo đức lâu đời của người Việt Nam.
Hiện nay, lăng Tả quân Lê Văn Duyệt đã trở thành di sản quý giá trong kho tàng văn hóa của dân tộc Việt Nam. Từ lâu, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm đến giá trị và tiềm năng của các di tích lịch sử văn hóa của dân tộc. Đặc biệt, trong những năm gần đây, sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa của nước ta ngày càng đổi mới. Vì vậy, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa lăng Tả quân Lê Văn Duyệt trong việc giáo dục văn hóa truyền thống và lòng tự hào dân tộc là một nhiệm vụ hết sức to lớn. Đẩy mạnh hơn nữa công tác bảo tồn, bảo tàng di tích để bảo tồn tốt hơn di sản văn hóa quý giá này của dân tộc … không chỉ là trách nhiệm của các cấp chính quyền, những người làm công tác văn hóa. mà đòi hỏi sự đóng góp thiết thực của mỗi người dân!
———————-
[1] Tên miếu thờ Tả quân Lê Văn Duyệt.
