Chiếc sừng và hoa văn gốm sứ – Ảnh: L.DIENE
Sự phát hiện này cùng nhiều di vật và di vật có giá trị đã định vị được tầm quan trọng của địa chỉ trên bản đồ các di chỉ khảo cổ học ở Đông Nam Á.
Đây là kết quả ban đầu của đợt khảo cổ học 2021-2022 do Viện Khảo cổ học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh đưa ra tại buổi khảo sát thực địa. Ông Trần Thế Thuận, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, vào ngày 9-9.
Hiện vật gây choáng: người cổ đại, mộ chum có một cửa thoát hiểm …
Ngoài 5 hố thăm dò, đợt này đã đào một hố khai quật với diện tích hơn 200m2, phát hiện nhiều di vật chum, mộ đất với mật độ dày đặc (224 chum và 15 mộ đất).
Trong một ngôi mộ bằng đất, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra hài cốt của một người đàn ông cổ đại, được xác định là một người đàn ông cao khoảng 1,65m, hai bên cổ có hai chiếc nanh thú – dấu vết của vật thể đeo này cho thấy. Đây có thể là người có vị trí xã hội cao trong cộng đồng người tại thời điểm đó.
Tuổi của di tích người cổ đại này được xác định cách ngày nay khoảng 2.300 năm. Khung niên đại cách đây 2.300 năm đến 2.200 năm cũng là niên đại được xác định cho di tích Giồng Cá Vồ, nằm trong thời kỳ hậu kim khí ở Việt Nam.
Trước đây, di chỉ khảo cổ Giồng Cá Vồ được biết đến từ các cuộc khai quật khảo cổ học vào các năm 1992, 1994 với nhiều thông tin và di vật, di vật được thu hoạch. Tuy nhiên, cuộc khai quật bắt đầu từ tháng 3 năm 2021 này đã mang lại nhiều kết quả rất quan trọng.
Chẳng hạn, mộ chum quen thuộc với di chỉ Giồng Cá Vồ, nhưng lần khai quật này chỉ phát hiện một loại mộ chum có “cửa vào hồn” là một lỗ tròn nằm ở mặt bên của chum.
Độc đáo hơn nữa khi cánh cửa thoát linh hồn này còn có một chiếc nắp – mảnh gốm được đẽo tròn để lắp vào “cánh cửa”. Phương thức mai táng này của người dân Cần Giờ xưa gợi mở nhiều hướng nghiên cứu cho các nhà khảo cổ học trong và ngoài nước.
PGS. GS.TSKH Đặng Văn Thắng – người đã theo sát các cuộc khai quật khảo cổ học tại Giồng Cá Vồ từ những năm 1990 đến nay – cũng hào hứng trình bày với ông Trần Thế Thuận về di vật ngọc am.
Với hàng loạt di vật bằng chất liệu thủy tinh như hoa tai ba cánh, chuỗi hạt, vòng tay… cho thấy khoảng 300 – 200 TCN, cư dân Cần Giờ đã có kỹ thuật làm thủy tinh. “Họ đã học kỹ thuật này từ Ấn Độ” – PGS. PGS.TS Đặng Văn Thắng cho biết đã tìm hiểu về vấn đề này.
Ông Đặng Văn Thắng (bìa phải) giới thiệu với ông Trần Thế Thuận (thứ ba từ phải sang) bộ hài cốt người cổ Cần Giờ phát hiện trong hố khai quật – Ảnh: L. ĐIỀN
Giồng Cá Vương trên bản đồ khảo cổ Đông Nam Á
Sau hai lần ngược xuôi trên khúc sông Hà Thanh để tiếp cận Giồng Cá Vồ, anh Trần Thế Thuận được các chuyên gia mời đến Nhà văn hóa ấp Hòa Hiệp – xã Long Hòa để tận mắt chứng kiến di vật được khai quật. . tiêu điểm được giữ ở đây.
Ở đây, ấn tượng nhất là bộ sưu tập 4 chiếc đầu lâu cổ Cần Giờ được tìm thấy từ các ngôi mộ và chum trong đợt khai quật này.
Thông tin một hộp sọ người cổ đại được tìm thấy trong tình trạng gần như nguyên vẹn đã khiến PGS. GS.TS Nguyễn Lân Cường trong tháng 8 từ Hà Nội vào đây để xử lý ban đầu một cách khoa học những hài cốt quan trọng.
PGS. GS.TSKH Đặng Văn Thắng cũng cho rằng, có thể áp dụng phương pháp khoa học Gerasimov để tái tạo khuôn mặt người Cần Giờ cổ từ những hộp sọ này.
Ngoài ra, còn có hàng loạt di vật độc đáo được tìm thấy, bao gồm một chiếc sừng và gốm có hoa văn, một chiếc vòng tay bằng đá mã não trắng, một hiện vật bằng đá xanh của Đài Loan, một chiếc khuyên tai bằng đá hai đầu, bông tai ba cánh bằng thủy tinh màu, mặt nhẫn hình trụ có khảm. đốt tre bằng vàng …
Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM, dẫn lời bà Tiến sĩ Hsiao Chung Hùng – chuyên gia khảo cổ học của Đại học Quốc gia Australia – đánh giá di tích Giồng Cá Vồ “có phải là di tích khảo cổ học thời tiền sử quan trọng không?” duy nhất ở Việt Nam mà còn ở Đông Nam Á và Châu Á.
Đây là trung tâm kết nối miền Đông và Tây, Bắc và Nam. Khoảng 2.500 năm trước, nơi đây có thể là một cảng thị sầm uất với đông đảo thợ thủ công và nghệ nhân làm nhiều nghề.
Từ năm 2000, di tích khảo cổ Giồng Cá Vồ đã được công nhận là di tích khảo cổ học trong số các di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia cần được bảo vệ.
Trong chuyến thăm này, ông Trần Thế Thuận cũng cho biết, chủ trương sắp tới là xây dựng hồ sơ địa điểm Giồng Cá Vồ để đề nghị công nhận đây là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. gia đình đặc biệt.
Trong khi đó, ông Hoàng Anh Tuấn nêu ý tưởng có thể tổ chức trước hết một phòng trưng bày các di vật, hiện vật khai quật được ngay tại di chỉ Giồng Cá Vồ.
Với vị trí nằm bên tả ngạn sông Hà Thanh (một phụ lưu của sông Dinh Bà), du khách có nhu cầu tham quan có thể đi từ trung tâm thành phố Hồ Chí Minh đến Giồng Cá Vồ bằng đường thủy.
Đây cũng là hướng đi quan trọng để nâng tầm khu Giồng Cá Vương không chỉ trong việc kết nối du lịch / du lịch khoa học, mà còn tạo điểm nhấn cho các hoạt động khảo cổ học và học thuật trong và ngoài nước. ngoại quốc.
Qua ba đợt khai quật liên tiếp (1992 – 1994 và 2021 – 2022), các nhà khảo cổ học đã bước đầu phác họa lịch sử Cần Giờ cách ngày nay từ 3.000 đến khoảng 2.000 năm. Cùng với việc nghiên cứu nhiều nền văn hóa tiền sử ở Đông Nam Á, có thể thấy yếu tố biển – đặc biệt là con đường giao thương / di cư hàng hải – là nguyên nhân của hiện tượng “hội tụ văn hóa”. “là điển hình.
Biển Đông luôn đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của khu vực Đông Nam Á từ xưa đến nay. Đây cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển từ văn hóa Sa Huỳnh sang văn hóa Chămpa và từ văn hóa Cần Giờ (trong bối cảnh văn hóa lưu vực Đồng Nai) sang văn hóa Óc Eo.
TS Nguyễn Thị Hậu
(tham gia khảo cổ học Trang Giồng Cá Vồ từ những năm 1990)
Phát hiện nhiều di tích của người Việt cổ
