Việc bảo tồn và phát triển đàn gà tre là nhiệm vụ khoa học được ThS. Lương Thị Thủy – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh Quảng Nam triển khai, bước đầu đạt kết quả tốt.
Gà tre thuần chủng
Từ nhiệm vụ khoa học “Nguồn gen gà tre thuần chủng (Gallus sp) tỉnh Quảng Nam” được thực hiện trong vòng 7 năm, ThS. Lương Thị Thủy và các cộng sự đã điều tra, chọn lọc để bảo tồn và phát triển nguồn gen gà tre quý, góp phần bảo tồn nguồn gen quý trong hệ thống đa dạng sinh học nông nghiệp của tỉnh. Nhóm nghiên cứu đã đánh giá thực trạng đàn gà tre tại 3 huyện Tiên Phước, Nông Sơn và Quế Sơn.
Qua đó chọn lọc, phục tráng, thuần chủng giống gà tre thông qua xây dựng mô hình từ các giống gà trong nước nhằm xay nhuyễn nguồn gen quý. Xây dựng quy trình và hướng dẫn kỹ thuật nuôi; đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát triển nguồn gen. Nhóm nghiên cứu cũng đã xây dựng 15 mô hình nuôi tại 15 hộ gia đình tại 3 xã của huyện Nông Sơn và Quế Sơn.
Theo TS. Lương Thị Thủy, các hộ được chọn tham gia mô hình được hỗ trợ tập huấn kỹ thuật nuôi, bảo quản giống gà tre; xây dựng chuồng trại, đầu tư con giống, hỗ trợ một phần vật tư và trang bị kiến thức, kỹ thuật chăn nuôi gà tre thuần chủng cho người chăn nuôi, hỗ trợ kỹ thuật chăn nuôi và nhân giống đàn thương phẩm ”- ThS Lương Thị Thủy cho biết.
Mô hình bảo tồn gà tre được triển khai tại 3 xã: Quế Hiệp (Quế Sơn), Quế Lộc và Quế Ninh (nay là xã Ninh Phước, huyện Nông Sơn). Trong đó, Quế Hiệp triển khai tại 7 hộ, Nông Sơn 8 hộ.
Nhóm nghiên cứu đã cho lai tạo thuần chủng, ghép giữa con đực và con cái cùng lứa để có con giống bố mẹ, nhằm giữ và hoàn thiện những đặc tính tốt của giống. Nhóm cũng xây dựng 15 mô hình bảo tồn gốc theo nguyên tắc vùng nào cũng như người.
Quy trình bảo tồn gen gà tre gồm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 thuần chủng thông qua chọn lọc từ quần thể hiện có trong cộng đồng để bảo tồn và giai đoạn 2 thuần chủng trong mô hình bảo tồn và nhân rộng nhằm mục đích bảo tồn. chăn nuôi và phát triển mô hình nuôi gà tre thuần chủng. Từ con giống thuần chủng ở thế hệ con cháu trong mô hình bảo tồn, nhóm nghiên cứu đã hỗ trợ 300 con gà (1 tháng tuổi) cho các hộ trồng.
Theo khảo sát tại các mô hình bảo tồn, mỗi hộ nuôi 10 con gà mái giống, mỗi năm trung bình mỗi hộ thu 700 quả trứng, mỗi năm ấp 560 con gà con (tỷ lệ nở 80%), đến thời điểm thả 476 con gà thịt. (tỷ lệ sống 85%).
Gà nuôi từ 5 – 6 tháng tuổi có trọng lượng bình quân 1,2 – 1,4 kg / con đối với gà trống và 1 – 1,2 kg / con (trung bình 1,2 kg / con). Với giá bán dao động từ 110.000 – 130.000 đồng / kg, sau khi trừ chi phí, mỗi hộ có lãi khoảng 15 – 20 triệu đồng.
Chú ý đến khâu nhân giống
Gà tre là loại gà đặc sản địa phương của xứ Quảng, trước đây sống rải rác ở các huyện Tiên Phước, Quế Sơn, Nông Sơn. Gà có chất lượng thịt thơm ngon, được du khách gần xa ưa chuộng.
Qua khảo sát, tổng đàn gà tre của 3 huyện Tiên Phước, Nông Sơn và Quế Sơn với khoảng 198.000 / 578.000 con, chiếm 34,26% tổng đàn. Tuy nhiên, gà tre đang bị lai tạp do yếu tố kinh tế với mục tiêu nâng cao quy mô đàn gà bản địa và lai tạo tự do.
ThS. Lương Thị Thủy đề nghị cần có cơ chế khuyến khích, chính sách ưu đãi để bảo tồn và phát triển giống gà tre đặc hữu của xứ Quảng. Nhà nước có chính sách hỗ trợ người dân nuôi giống gà tre thuần chủng để bảo tồn nguồn giống.
Mỗi huyện miền núi, trung du cần được hỗ trợ xây dựng 1 – 2 điểm cung cấp giống tập trung, kết nối với mạng lưới hộ chăn nuôi thịt để cung cấp đủ giống. Cán bộ kỹ thuật cơ sở từng bước giúp người chăn nuôi chủ động phòng bệnh cho đàn gà cũng như kỹ thuật chế biến thức ăn, chăm sóc, nuôi dưỡng …
Bà Trần Thị Hiệp Giang – cán bộ kỹ thuật Trung tâm Kinh tế nông nghiệp huyện Quế Sơn cho biết, ngoài mô hình nuôi bảo tồn tại 7 hộ thuộc phạm vi hỗ trợ, Quế Sơn hiện đã nhân rộng đàn gà ở 8 hộ và một số hộ. các hộ lân cận. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là con giống còn khan hiếm, người dân chủ yếu nuôi nhỏ lẻ, chưa trở thành sản phẩm hàng hóa.
“Gà tre nuôi lâu năm, phải 5,5-6 tháng mới xuất bán, giá cao nhưng lãi thấp nên người dân không mặn mà nuôi thương phẩm. Nguồn gà tre trên thị trường khan hiếm, chủ yếu cung cấp nhỏ lẻ cho một số điểm du lịch nhỏ lẻ. Hy vọng khi người dân được hỗ trợ gia công máy ấp trứng sẽ có điều kiện chăn nuôi tốt hơn để nhân rộng ”, bà Giang nói.
