Biên giới – Những ngày này, các địa phương trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã tổ chức lễ ra mắt các đội nghệ thuật bản sắc dân tộc. Hoạt động của các đội văn nghệ này sẽ góp phần giúp người dân các xã có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình.
Xã Khánh Yên Thượng, huyện Văn Bàn, nơi có đông đồng bào dân tộc Tày sinh sống, vừa tổ chức lễ ra mắt Đội văn nghệ bản sắc dân tộc Tày. Đây là hoạt động do Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Lào Cai phối hợp xây dựng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị các làn điệu dân ca, dân vũ của dân tộc Tày. Đặc biệt là phát huy giá trị của các làn điệu Nôm Tày đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Bà Phùng Hoàng Oanh, Phó Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Văn Bàn cho biết: Ngoài việc ra mắt Đội văn hóa – văn nghệ dân tộc Tày xã Khánh Yên Thượng, thời gian qua, Phòng Văn hóa – Thông tin huyện cũng đã phối hợp với Trường Cao đẳng Lào Cai thành lập 5 đội văn nghệ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Xa Phó tại các xã: Nậm Đáng, Võ Lao, Sơn Thủy, Chiềng Ken, Dương Quỳ.
Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Lào Cai đã phối hợp với các địa phương thành lập và ra mắt 5 đội nghệ thuật bản sắc dân tộc. gồm: dân tộc Tày (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên; bản Noong, xã Khánh Yên Thượng, huyện Văn Bàn), dân tộc Dao (bản Khe Dùng, xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng), dân tộc H’mông ( Xã Sin). Dân tộc Chéng, huyện Si Ma Cai), dân tộc Nùng, dân tộc Pa Dí (xã Tung Chung Phố, huyện Mường Khương).
Nhạc sĩ Vũ Đình Trọng, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Lào Cai cho biết: “Đây là chương trình thường niên góp phần thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ ở cơ sở. Qua đó, giúp các địa phương nâng cao kỹ năng tổ chức để định hướng các hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương. Trong đó, đặc biệt chú trọng công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, bản sắc.
Để tổ chức các đội văn nghệ bản sắc dân tộc duy trì hoạt động hiệu quả, Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Lào Cai đã tổ chức các lớp hướng dẫn nghiệp vụ cho các đội trưởng văn nghệ để biết cách xây dựng chương trình. tổ chức biểu diễn theo hướng chuyên nghiệp hơn. Cùng với việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, các tiết mục nghệ thuật, bản sắc và các trích đoạn nghi lễ sinh hoạt văn hóa phục vụ hoạt động trải nghiệm du lịch cộng đồng tại các bản làng cho du khách.
Đơn cử như xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên), một năm sau khi được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh, đến nay, xã này đã duy trì được các đội văn nghệ ở các thôn, biểu diễn dân ca, dân vũ dân tộc Tày tại chợ đêm Nghĩa Đô. và tối thứ bảy hàng tuần biểu diễn phục vụ các đoàn du khách khi đến lưu trú tại các cơ sở homestay trên địa bàn xã.
Ông Lương Cao Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô khẳng định: “Nhóm nhạc dân tộc Tày đã duy trì thường xuyên việc tập luyện và biểu diễn tại chợ đêm Nghĩa Đô, thu hút đông đảo bà con trong xã cũng như cộng đồng địa phương tham gia nhiệt tình. tiếng hò reo của du khách khi đến với Nghĩa Đô ”.
Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là không có kinh phí để duy trì hoạt động cũng như mua sắm trang phục, dụng cụ biểu diễn của các đoàn văn nghệ. Các thành viên trong đội văn nghệ còn tinh thần yêu ca hát, tự nguyện tham gia, chưa được trả thù lao. “Bên cạnh việc tuyên truyền, vận động xã hội hóa, UBND xã Nghĩa Đô đang nghiên cứu, đề xuất với Phòng VH-TT huyện Bảo Yên có cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí phù hợp để duy trì hoạt động của thôn. văn hóa dân tộc trên địa bàn xã, phục vụ phát triển du lịch, thực hiện nâng cao xây dựng nông thôn mới trên địa bàn ”- Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết thêm.
Hiện nay, mỗi đội nghệ thuật bản sắc dân tộc được thành lập từ 20 đến 25 thành viên, chủ yếu là các diễn viên quần chúng hạt nhân có khả năng trình diễn văn nghệ dân gian như dân ca, dân vũ. biểu diễn trích đoạn lễ hội, biểu diễn nhạc cụ… Theo đó, các đội nghệ thuật sẽ tự xây dựng các chương trình văn hóa nghệ thuật phục vụ các nhiệm vụ của địa phương và giao lưu, quảng bá văn hóa của địa phương mình. với các địa phương khác trong tỉnh.
Cùng với các đội nghệ thuật bản sắc dân tộc do Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Lào Cai phát động, thời gian qua, các địa phương trong tỉnh cũng chú trọng phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. của các dân tộc thiểu số. Năm 2019, Câu lạc bộ Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao thôn Khe Mụ, xã Sơn Hà (huyện Bảo Thắng) được thành lập và hoạt động khá hiệu quả. Ban đầu, CLB có 22 thành viên, đến nay đã phát triển lên 28 thành viên; đáp ứng nguyện vọng của đồng bào dân tộc Dao ở Khe Mụ. Các thành viên đều rất nhiệt tình, chăm chỉ học hỏi, sưu tầm và luyện tập những bài hát ru, hát giao duyên, điệu trống quân để truyền lại. Nhiều tiết mục đã được các thành viên nòng cốt của CLB nghiên cứu, sáng tạo, đổi mới sao cho ấn tượng, hấp dẫn trên cơ sở duy trì nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Theo nghệ nhân Bàn Văn Sáng, CLB gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Dao Khe Mụ, tham gia CLB, các thành viên được truyền đạt và hiểu hơn về các nghi lễ, phong tục, tập quán của dân tộc. lễ cầu an, cầu mùa,…). Qua đó, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức để cộng đồng thêm tự hào, trân trọng những giá trị tinh thần, những phong tục tập quán tốt đẹp. Đồng thời, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc địa phương.
Kiều Lê
