Nhiều hồ, đập xuống cấp, hư hỏng
Tỉnh Phú Thọ hiện có 365 đập, hồ chứa nước có chiều cao đập từ 5m trở lên. Đây là những công trình cung cấp nước cho sản xuất và đời sống, phát huy vai trò trị thủy, cấp nước, phòng chống lũ lụt, tạo ra sự phát triển vượt bậc cho các ngành kinh tế và nâng cao đời sống nhân dân. .
Tuy nhiên, hiện nay nhiều đập, hồ chứa nước đã hư hỏng, xuống cấp không được sửa chữa, nâng cấp hoặc sửa chữa, nâng cấp không đồng bộ. Điều này ảnh hưởng đến an toàn của đập, hồ chứa, hạn chế chức năng tưới, tiêu… Trong tình hình thiên tai diễn biến bất thường như hiện nay, nguy cơ mất an toàn là rất lớn.
Ông Lâm Viết Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Phú Thọ cho biết, hệ thống hồ phân bố trên địa bàn được xây dựng từ những năm 70-80 của thế kỷ trước trong điều kiện kinh tế khó khăn, công tác khảo sát, thiết kế và xây dựng còn hạn chế. .
Đến nay, hầu hết các hồ, đập đều đã xuống cấp, nhiều công trình đã giao cho các hợp tác xã làm dịch vụ thủy lợi trên địa bàn nhưng năng lực quản lý còn hạn chế; nhiều đơn vị quản lý, vận hành chưa định kỳ kiểm tra, đánh giá hiện trạng đập, hồ chứa nước; không giải phóng được thanh chắn trước đập tràn; dẫn đến việc xây dựng chuồng trại chăn nuôi, xả nước trái phép vào công trình thủy lợi, đổ đất lấn chiếm hành lang đập, lòng hồ.
Qua kiểm tra hiện trạng các công trình trước mùa mưa lũ năm nay, Chi cục phát hiện 85 hồ, đập bị hư hỏng như: Sập mái đập, thấm mái đập, vai đập; mặt trên của đập bê tông xuất hiện vết nứt, phía dưới mái hạ lưu bị dầm thấm, nơi tập trung dòng nước; cống, tràn hư hỏng,… tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão.
Cụ thể, tại huyện Hạ Hòa có 22 hồ, đập bị hư hỏng, Yên Lập 15 công trình hư hỏng, Thanh Sơn 14 công trình hư hỏng, Tân Sơn 10 công trình hư hỏng …
Một số hồ đang xuống cấp nghiêm trọng như: Nạp Giàng, Đá Mài, Khoang Tai (huyện Thanh Sơn); Suối Rồng, Phượng Mao (huyện Thanh Thủy); Trạm Sát (huyện Thanh Ba); Suối Dầu (Đoan Hùng), hồ Dốc Giang, hồ Kèn (huyện Yên Lập), hồ Đá Trắng, hồ Đất Đôi, hồ Khánh Thành (huyện Cẩm Khê) …
Kiểm soát an toàn hồ, đập trong mùa mưa bão
Theo các cơ quan chức năng, để kiểm soát an toàn các công trình hồ, đập cần lắp đặt hệ thống giám sát vận hành, thiết bị thông tin, cảnh báo an toàn, hệ thống quan trắc mực nước, giám sát đường bộ. nước bão hòa … Tuy nhiên, đây là những khó khăn do thiếu kinh phí.
Đáng nói, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ chưa có hồ chứa nào được lắp đặt thiết bị quan trắc, đo đạc số liệu khí tượng thủy văn. Việc quan trắc mực nước hồ chứa hàng ngày và quan trắc nước thấm, rò rỉ trong thân đập chủ yếu được thực hiện bằng mắt thường. Điều này dẫn đến việc kiểm soát và giám sát mực nước trong các hồ chứa không chính xác.
Phó Giám đốc Sở NN & PTNT tỉnh Phú Thọ Trần Quốc Bình nhấn mạnh, để đảm bảo an toàn các hồ, đập trong mùa mưa bão, nhất là các công trình hư hỏng, Sở sẽ cân đối bố trí kinh phí để sửa chữa, khắc phục. sửa chữa ngay những hư hỏng lớn, tuyệt đối không tích nước đối với các công trình này.
Đồng thời hạ thấp mực nước hồ chứa, đảm bảo nhu cầu phục vụ sản xuất và an toàn thi công; tổ chức theo dõi, chuẩn bị đầy đủ vật tư, nhân lực, phương tiện theo phương châm “bốn tại chỗ”, sẵn sàng ứng cứu khi có sự cố.
Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ cho biết, để đảm bảo điều hành an toàn mùa mưa bão, đơn vị đã phân công lực lượng túc trực 24/24 giờ, áp dụng phương châm: “4 tại chỗ”.
Đồng thời, công ty đã phân công các tổ, nhóm cụ thể như tổ thông tin cảnh báo, tổ vận hành xả lũ, tổ cứu hộ cứu nạn, tổ xử lý sự cố, tổ vận chuyển vật tư …
Bên cạnh đó, đơn vị đã xây dựng phương án cụ thể phối hợp với các lực lượng cứu hộ tại địa phương để phối hợp, sẵn sàng ứng phó khi có sự cố mưa bão.
Thiết nghĩ, trước thực tế cấp bách về đảm bảo an toàn hồ chứa, đập thủy lợi, các cơ quan chức năng tỉnh Phú Thọ cần sớm có hướng dẫn cụ thể về việc lập quy trình bảo trì các công trình thủy lợi đang khai thác.
Cần xem xét bố trí kinh phí để chủ động sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng.
Đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý, bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy lợi.
Kiểm tra, rà soát các hành vi vi phạm phạm vi bảo vệ công trình, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm hành lang an toàn đập, hồ chứa nước theo quy định.